مالیات مشاغل خانوادگی
برگرفته از کتاب گنجینه مالیات (1)
مؤلف: رضا ناجی مدیر ناجی تکس
سوال:شغلی ما خانوادگی است، پیشنهاد خاصی از نظر مالیاتی دارید؟
شغل ما خانوادگی است، یعنی من با پدر و مادر و خواهر و برادران و همسرم شراکت داریم، نکات مالیاتی که میبایست رعایت نماییم چیست؟ آیا این شغل خانوادگی مزایا و معایبی از حیث مالیاتی برای ما ایجاد میکند؟
پاسخ :
شما (مرد) چه با اقوام درجه یک شریک باشید یا اشخاص دیگر تفاوت خاصی نمیکند، فقط در صورتی که همسر (زوجه) شما هم جزء شرکای کاری شما باشد نمیتواند از معافیت سالانه مشاغل استفاده کند. درواقع شما و همسرتان یک نفر حساب میشوید و در تقسیم معافیتهای سالانه، فقط یک معافیت آن هم به شما به عنوان یک مرد تعلق میگیرد.
برای مثال اگر شما (مرد) با پدر و برادر و خواهر و همسرتان به نسبت برابر شریک باشید، سود سالانه شما تقسیم بر 5 شده و هر کدام 20درصد از سود را دریافت میکنید.
برای محاسبه معافیت سالانه مشاغل با فرض مثال فوق و با در نظر گرفتن 40 میلیون تومان معافیت سالانه 2 مسئله قابل توجه است:
1. شما چه دو نفر شریک باشید و چه بیشتر، بیش از دو معافیت سالانه یعنی 80 میلیون تومان نمیتوانید استفاده کنید.
2. تعداد شرکا 5 نفر هست ولی به دلیل اینکه زن و شوهر از نظر معافیت یکی حساب میشوند، بنابراین باید شرکاء را 4 نفر در نظر گرفت و معافیت 80 میلیون تومان را بر 4 نفر تقسیم و برای شما، پدر، برادر و خواهر فقط معافیت 20 میلیون تومانی در نظر گرفت و همسر شما مشمول معافیت نخواهد شد.
بنابراین یکی از مزایای مشارکت مدنی استفاده از یک معافیت سالانه بیشتر است.
مزیت دوم این است که به دلیل تقسیم سود بین چند نفر، مبلغ قابل توجهی از سود به درصدهای مالیاتی پایین تری اصابت میکند و این باعث کاهش مجموع مالیات میشود.
نکته دیگر اینکه در صورتی که همسر و فرزندان تحت تکفل شما، به عنوان پرسنل شما مشغول به خدمت باشند، هزینههایی که بابت حقوق و مزایای ایشان پرداخت میکنید (به استثنای هزینه سفر و فوقالعاده مسافرت مربوط به شغل) جزء هزینههای شما منظور نخواهد شد.
پیشنهاد:
پیشنهاد میشود که چنانچه شما واقعاً در کسب و کار خود مشارکت دارید؛ نسبت به تنظیم مشارکت مدنی در دفترخانه اسناد رسمی اقدام نموده و تنها دلیل شما برای مشارکت استفاده از معافیت و کاهش مالیات نباشد؛ زیرا که انجام صوری مشارکت مدنی، فارغ از مباحث قانونی و اخلاقی، ممکن است تبعات سنگین مالی برای شما داشته باشد چه اینکه شخص با داشتن این مشارکت میتواند ادعا نماید که شما سود حاصل از کسب و کار را به وی پرداخت ننموده و دادگاه حق را به ایشان داده و شما را محکوم به پرداخت سهم ایشان از مشارکت نماید.
قانون مالیاتهای مستقیم
ماده ۱۰۱ - درآمد سالانه مشمول مالیات مؤدیان موضوع این فصل که اظهارنامه مالیاتی خود را طبق مقررات این فصل در موعد مقرر تسلیم کردهاند تامیزان معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخهای مذکور در ماده (۱۳۱) این قانون مشمول مالیات خواهد بود. شرط تسلیم اظهارنامه برای استفاده از معافیت فوق نسبت به عملکرد سال ۱۳۸۲ به بعد جاری است.
تبصره ۱ - در مشارکتهای مدنی اعم از اختیاری و قهری شرکاء حداکثر از دو معافیت استفاده خواهند کرد و مبلغ معافیت بطور مساوی بین آنان تقسیم و باقیمانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود. شرکائی که با هم رابطه زوجیت دارند از لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک شریک تلقی و معافیت مقرر به زوج اعطاء میگردد. در صورت فوت احد از شرکاء وراث وی به عنوان قائممقام قانونی از معافیت مالیاتی سهم متوفی درمشارکت بشرح فوق استفاده نموده و این معافیت بطور مساوی بین تقسیم و از درآمد سهم هر کدام کسر خواهد شد.
تبصره 2 ماده 148 قانون مالیاتهای مستقیم - مدیران و صاحبان سرمایه اشخاص حقوقی در صورتی که دارای شغل موظف در مؤسسات مذکور باشند جزء کارکنان مؤسسه محسوب خواهند شد ولی در مؤسساتی که غیر اشخاص حقوقی باشند حقوق و مزایای صاحب مؤسسه و اولاد تحت تکفل و همسر نامبرده به استثنای هزینه سفر و فوقالعاده مسافرت مربوط به شغل که مشمول مقررات جزء ب بند ۲ این ماده آمده خواهد بود جزء هزینههای قابل قبول منظور نخواهد شد.