نحوه گروه بندی مشاغل و اهمیت آن
برگرفته از کتاب گنجینه مالیات (1)
مؤلف: رضا ناجی مدیر ناجی تکس
سوال:این گروه بندی کردن مشاغل یعنی چه؟ من گروه چندم هستم؟ چه اهمیتی دارد؟
پاسخ :
مشاغل از نظر اهمیت به سه گروه تقسیم میشوند. گروه اول، گروه دوم و گروه سوم
گروه اول: معمولاً مشاغلی هستند که یا از نظر نوع فعالیت اهمیت خاصی دارند و یا از نظر میزان فعالیت. در واقع این گروه به دلیل اینکه معمولاً تعداد یا میزان معاملات قابل توجهی دارند از اهمیت ویژهای برخوردار بوده و تکالیف بیشتری برای آنان در نظر گرفته شده است.
از جمله این تکالیف که مختص گروه اول است، ارسال اظهارنامه جامع و کامل تر از گروههای دیگر، نگهداری دفاتر قانونی روزنامه و کل و اسناد و مدارک مربوطه و ارسال صورت معاملات فصلی میباشد.
گروه اول شامل واردکنندگان و صادر کنندگان، بهره برداران معادن و تولیدیهای دارای پروانه بهره برداری، هتلهای سه ستاره و بالاتر، صاحبان بیمارستان، مشاغل صرافی، فروشگاههای زنجیره ای، موسسات حسابرسی و…، موسسات حمل و نقل و یا اشخاصی که میزان فروش آنها از مبلغی که اعلام میشود بیشتر باشد (طبق آخرین مصوبه بیش از 15 میلیارد تومان در سال) و تعدادی دیگر از مشاغل که در ادامه توضیح خواهیم داد میشود.
گروه دوم و سوم: نسبت به گروه اول از اهمیت کمتری برخوردار هستند و به همین دلیل تکالیف کمتری هم دارند. گروه دوم و سوم معمولاً تکالیفی مشابه یکدیگر دارند و جز موارد خاص، تفاوت قابل توجهی با یکدیگر ندارند.
برای تشخیص گروه دوم و سوم فقط کافیست میزان فروش و درآمد را در نظر بگیریم. (البته توجه داشته باشید که از نظر نوع فعالیت گروه اولی نباشند.) اگر این فروش و درآمد کمتر از عددی در سال باشد جزء گروه سوم و اگر بیش از آن عدد و تا حداقلِ گروه اول باشد در گروه دوم قرار میگیرند. (طبق آخرین مصوبه بیش از 5 میلیارد تومان فروش تا سقف 15 میلیارد تومان در سال در گروه دوم و کمتر از 5 میلیارد تومان فروش در سال در گروه سوم قرار میگیرند.)
بنابراین برای گروه دوم و سوم فقط میزان فروش و درآمد مهم است و نه نوع فعالیت.
تکالیف مشترک گروه دوم و سوم شامل ارسال اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر و نگهداری اسناد و مدارک است و تفاوت مهم آنها در فرم درآمد و هزینه و نگهداری اطلاعات موجودی مواد و کالا در اول و پایان دوره، است.
مشاغل گروه دوم میبایست برای هر سال مالیاتی اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود از قبیل اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها و اسناد خرید کالا، خدمات و دارایی و سایر اسناد هزینههای انجام شده را به تفکیک و به ترتیب تاریخ وقوع هر یک از رویدادهای مالی نگهداری و صورت درآمد و هزینه خود را ماهانه بر اساس آن تنظیم نمایند.
مشاغل گروه سوم میبایست برای هر سال مالیاتی اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود از قبیل اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها و اسناد خرید کالا و خدمات و سایر اسناد هزینههای انجام شده را نگهداری و خلاصه درآمد و هزینه سالانه خود را بر اساس آن تنظیم نمایند.
نکتهها:
1. آن دسته از گروه اولهایی که براساس نوع فعالیت در گروه اول قرار گرفته اند ممکن است تغییر کنند. در این صورت سازمان مالیاتی تا پایان دی ماه هر سال، فهرست مشاغل اضافه شده به گروه اول براساس نوع فعالیت را تهیه و از طریق درج آگهی در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامههای کثیرالانتشار و یا از طریق تشکلهای صنفی و حرفهای ذیربط به مودیان مالیاتی اعلام مینماید.
2. اگر فروش کالا ندارید و فقط ارائه خدمات دارید حواستان باشد که گروه بندی شما متفاوت است. در واقع با نصف مبالغ اعلامی فوق گروه بندی شما انجام میشود.
3. اگر شریک دارید درآمد یا فروش کل فعالیت مشارکتی شما مهم است نه یک نفر. مثلاً اگر 3 نفر شریک هستید، مجموع درآمد یکسالِ 3 نفر شما در این شغل ملاک گروه بندی شما میباشد.
4. اگر سال اول و دوم فعالیت هستید جزء گروه سوم هستید و میزان فروش و درآمد شما در این دو سالِ شروع فعالیت اهمیتی ندارد مگر اینکه براساس نوع فعالیت جزء گروه اول باشید.
5. اگر گروه سوم یا گروه دوم بودید و میخواستید اظهارنامه گروه بالاتر از خود را بدهید هیچ مانعی وجود ندارد. البته توجه کنید که صِرفِ ارسال اظهارنامه گروه بالاتر باعث نمیشود که شما در گروه بالاتر قرار بگیرید.
6. کلیه گروههای فوق میبایست نسبت به صدور فاکتور یا صورتحساب الکترونیکی اقدام نمایند. (در خصوص صورتحساب الکترونیکی مفصلاً در سوالات مرتبط با قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان توضیح خواهیم داد.) البته تا زمانی که قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان اجرا نشده میتوانند از صورتحسابهای رسمی که به صورت دستی یا ماشینی صادر میشود استفاده نمایند.
صورتحسابهای اخیر میبایست حاوی 1. شماره سریال چاپی یا ماشینی 2. تاریخ 3. نام و نام خانوادگی فروشنده و خریدار 4. شماره اقتصادی (شماره ملی + 4 رقم آخر) فروشنده و خریدار 5. نشانی کامل و کدپستی فروشنده و خریدار 6. مشخصات کالا یا خدمات ارائه شده 7. مقدار و مبلغ کالا یا خدمات ارائه شده باشند.
در صورت فروش به مصرف کننده نهایی الزامی به درج مشخصات خریدار ندارید.
این نکته نیز در خصوص صدور صورتحساب مهم است که چنانچه شما 1. جزء گروه سوم باشید 2. مشمول ارزش افزوده نباشید. 3. صورتحساب شما کمتر از مبلغی باشد. (%5 حد نصاب معاملات کوچک موضوع تبصره 3 قانون برگزاری مناقصات، که هر سال توسط هیات وزیران اعلام میشود) الزامی به صدور صورتحساب نخواهید داشت. البته اگر خریدار درخواست صدور صورتحساب داشته باشد ملزم به ارائه هستید ولی میتوانید به جای فاکتور یا صورتحساب رسمی همان فاکتور معمولی را به ایشان ارائه نمایید. (این نکته تا قبل از مشمولیت در قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان قابلیت اجرا دارد و بعد از اجرا و مشمولیت قانون مذکور، الزام به صدور صورتحساب الکترونیکی خواهید داشت.)
خلاصه تکالیف هر گروه:
تکالیف گروه اول:
گروه اول میبایست 1. اظهارنامه مخصوص به گروه خود را ارسال نماید. 2. صورت معاملات فصلی خود را در موعد مقرر و طبق قوانین ارسال نماید. 3. دفاتر قانونی را در زمان مناسب پلمپ و در مواعد و به شیوه قانونی کامل نماید. 4. اسناد و مدارک مالی خود را نگهداری نماید. 4. صورتحساب رسمی صادر نماید. (در صورت فروش به مصرف کننده نهایی درج مشخصات خریدار الزامی نمیباشد.)
تکالیف گروه دوم:
1. اظهارنامه مخصوص به گروه خود را ارسال نماید. 2. صورت درآمد و هزینه خود را به صورت ماهانه و مطاق فرم نمونه سازمان مالیاتی تکمیل نماید. 3. اسناد و مدارک مالی خود را نگهداری نماید. 4. صورتحساب رسمی صادر نماید. (در صورت فروش به مصرف کننده نهایی درج مشخصات خریدار الزامی نمیباشد.)
تکالیف گروه سوم:
1. اظهارنامه مخصوص به گروه خود را ارسال نماید. 2. خلاصه درآمد و هزینه خود را به صورت سالانه و مطابق فرم نمونه سازمان مالیاتی تکمیل نماید. 3. اسناد و مدارک مالی خود را نگهداری نماید. 4. صورتحساب رسمی صادر نماید. (در صورت فروش به مصرف کننده نهایی درج مشخصات خریدار الزامی نمیباشد.)
بخشی از آیین نامه اجرایی موضوع ماده 95 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 31/04/1394 به گروه بندی مشاغل اختصاص دارد که فقط همان بخش را در ذیل برای مستند سازی ارائه مینماییم.
آیین نامه اجرایی موضوع ماده 95 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 31/04/1394 شماره: 230761 تاریخ:1394/12/04
فصل دوم- گروه بندی مودیان صاحبان مشاغل
ماده 2- صاحبان مشاغل براساس شاخصها و معیارهایی از قبیل نوع و حجم فعالیت به شرح ذیل گروهبندی میشوند:
1- گروه اول
2- گروه دوم
3- گروه سوم.
الف- گروه اول:
اشخاص ذیل از لحاظ انجام تکالیف موضوع این آیین نامه جزو مودیان گروه اول محسوب میشوند:
1- کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان.
2- صاحبان کارخانهها و واحدهای تولیدی و بهره برداران معادن دارای پروانه بهره برداری از وزارتخانه یا مراجع ذیربط.
3- صاحبان هتلهای سه ستاره و بالاتر.
4- صاحبان بیمارستان ها، زایشگاه ها، درمانگاهها، کلینیکهای تخصصی.
5- صاحبان مشاغل صرافی.
6- صاحبان فروشگاههای زنجیرهای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه و یا مراجع ذیربط.
7- صاحبان موسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره ای، انفورماتیک و طراحی سیستم.
8- صاحبان موسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری و یا باربری.
9- سایر صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی (فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت) براساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل (اظهارنامه تسلیمی خردادماه هر سال مبنای تعیین گروه بندی سال بعد از تسلیم اظهارنامه عملکرد میباشد. به عنوان مثال مبلغ فروش و سایر درآمدهای مندرج در اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال 1397 مبنای گروهبندی سال 1399 میباشد) یا آخرین درآمد قطعی شده (فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت) آنها بیش از مبلغ یکصد و پنجاه میلیارد ریال باشد. (مشروط به ابلاغ برگ قطعی حداکثر تا پایان دی ماه سال قبل به شخص مودی یا نماینده قانونی وی.)
ب- گروه دوم:
سایر صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی (فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت) دوسال قبل آنها و یا آخرین درآمد قطعی شده آنها( فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت) بیش از پنجاه میلیارد ریال و مساوی یا کمتر ازمبلغ یکصد و پنجاه میلیارد ریال باشد. (مشروط به ابلاغ برگ قطعی حداکثر تا پایان دی ماه سال قبل به شخص مودی یا نماینده قانونی وی.)
ج: گروه سوم:
صاحبان مشاغلی که در گروههای اول و دوم قرار نمیگیرند جزو گروه سوم محسوب میشوند.
تبصره 1- سازمان میتواند در صورت تشخیص ضرورت تاپایان دی ماه هر سال فهرست مشاغل افزوده شده به گروه اول براساس نوع فعالیت را تهیه و از طریق درج آگهی در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامههای کثیرالانتشار و یا از طریق تشکلهای صنفی و حرفهای ذیربط به مودیان مالیاتی اعلام نماید. مودیان اخیرالذکر از ابتدای سال مالیاتی بعد از اعلام مکلف به اجرای تکالیف تعیین شده مربوط به گروه اول خواهند بود.
تبصره2 - در مواردی که مودیان صرفا به فعالیت ارائه خدمت اشتغال داشته باشند، پنجاه درصد (50%) نصابهای تعیین شده مبنای گروه بندی میباشد.
تبصره3 - در مشاغل مشارکتی اعم از اختیاری یا قهری، درآمد ابرازی و یا قطعی شده مشارکت ملاک عمل میباشد.
تبصره4 - صاحبان مشاغل و حرف موضوع این آییننامه در اولین سال ایجاد (تأسیس) به استثناء مودیانی که به واسطه موضوع فعالیت جزو گروه اول طبقهبندی شده اند، جزو گروه سوم محسوب و از سال سوم فعالیت به بعد میبایست بر اساس نصابهای مقرر طبقه بندی شده و نسبت به انجام تکالیف قانونی عمل نمایند.
تبصره 5-تسلیم اظهارنامه گروههای بالاتر توسط صاحبان مشاغلی که در گروههای پایینتر قرار دارند (صاحبان مشاغل گروه سوم اظهارنامه گروه اول یا دوم ارائه نمایند یا صاحبان مشاغل گروه دوم اظهارنامه گروه اول تسلیم نمایند) منعی ندارد، لکن صرف انجام این امر مودی را در گروههای بالاتر قرار نخواهد داد.