واردات و صادرات، خرید برای خودم، مشتری مالیات نمی‌دهد!!؟
برگرفته از کتاب گنجینه مالیات (1)
مؤلف: رضا ناجی مدیر ناجی تکس
سوال:من با کارت بازرگانی خودم واردات کالا و خدمات انجام می‌دهم، باید ارزش افزوده پرداخت کنم؟
پاسخ مختصر:
واردکنندگان کالا و خدمات مطابق اولین فراخوان در 01/07/1387 مشمول ثبت نام و انجام تکالیف در نظام مالیات بر ارزش افزوده هستند؛ بنابراین اشخاصی که کارت بازرگانی دارند و به واردات کالا می‌پردازند مشمول ارزش افزوده خواهند بود. اما سوالات دیگری هم برای یک واردکننده کالا وجود دارد، پاره‌ای از این نوع سوالات به قرار ذیل است:
1. منظور از واردات چیست؟
ورود کالا یا خدمت از خارج از کشور به قلمرو گمرکی کشور یا مناطق آزاد تجاری- صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی
2. مالیات و عوارض واردات کالا و خدمات به چه صورت محاسبه می‌گردد؟
مالیات و عوارض کالای وارداتی = 9 درصد ₓ عدد مبنای مالیات و عوارض = سود بازرگانی + حقوق گمرکی + مجموع ارزش گمرکی
مجموع ارزش گمرکی: ارزش بهای خرید کالا در مبدأ به اضافه هزینه بیمه و حمل و نقل (سیف) به اضافه سایر هزینه‌هایی که به آن کالا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق می‌گیرد که از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین می‌شود و براساس برابری نرخ ارز اعلام شده توسط بانک مرکزی در روز اظهار است.
حقوق گمرکی: معادل چهار درصد (۴%) ارزش گمرکی کالا
سود بازرگانی: توسط هیأت وزیران تعیین می‌گردد.
نکته: به مجموع حقوق گمرکی و سود بازرگانی حقوق ورودی می‌گویند.
3. واردات کدام کالاها معاف از مالیات است؟
• دام زنده و خوراک آن، کلیه مواد اصلی تولید مثل دام زنده مطابق پروانه صادره توسط وزارت جهاد کشاورزی، پوسال(کمپوست)، کشت بافت و بستر آماده‌کشت بافت؛
• انواع کالاهای ذیل شامل خمیر کاغذ و کاغذ باطله، دفتر تحریر، کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه
• نسخه‌های کاغذی و الکترونیکی محصولات ذیل: کتاب، روزنامه، مجله و نشریه
• انواع شمش طلا (وارداتی و داخلی) و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی دارای پشتوانه صددرصد(۱۰۰%) طلا
• فرش دستباف و مواد اولیه اصلی آن
• رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی، تجهیزات نظامی و اطلاعاتی موضوع بندهای «پ»، «ت» و «ث» ماده(۱۱۹) قانون امور گمرکی با رعایت ترتیبات مقرر در بندهای مذکور
• تجهیزات و اقلام با کاربرد صرفاً دفاعی، نظامی، انتظامی، امنیتی و اطلاعاتی. فهرست این تجهیزات و اقلام با پیشنهاد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح به‌تصویب هیات وزیران می‌رسد.
4. کالاهایی که عرضه آن در داخل معافیت دارد ولی واردات آنها معاف نیست کدامند؟
• کلیه محصولات کشاورزی فرآوری نشده مشتمل بر محصولات خام زراعی و باغی، گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات جنگل (از جمله چوب خام)، محصولات گلخانه (از جمله سبزی، صیفی، گل و گیاه و انواع قارچ)
• بذر، نشاء، نهال، سم و کود؛
• کالاهای ذیل شامل: شیر، پنیر و ماست؛ تخم ماکیان؛ آرد و نان؛ انواع گوشت و فرآورده‌های گوشتی مطابق با فهرستی که هر سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا پایان دی‌ماه برای اجراء در سال بعد به سازمان ارسال می‌کند؛ برنج، حبوبات، سویا و پروتئین سویا؛ انواع روغن‌های خوراکی؛ اعم از گیاهی و حیوانی؛ شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان؛ تخممرغ نطفه‌دار و تبدیل آن به جوجه یک‌روزه؛
نکته: عرضه این کالاها در داخل کشور، مانند عرضه کالاهای مشابه داخلی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است.
5. واردات انواع دارو و واکسن (انسانی و دامی)، لوازم مصرفی درمانی و لوازم توانبخشی معاف است؟
در صورتی که با تایید وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کالای مورد نظر مشابه داخلی نداشته باشد، واردات آن از پرداخت مالیات و عوارض معاف می‌باشد و اگر واردات کالای موردنظر به دلیل کمبود تولید داخل نسبت به نیاز بازار، ضرورت داشته باشد، واردات کالای مزبور با رعایت قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی، مشمول مالیات و عوارض با نرخ سه‌درصد(۳%) در مبادی گمرکی می‌باشد. عرضه این کالاها در داخل کشور، مانند عرضه کالاهای مشابه داخلی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است.
نکته: مواردی که ذکر می‌شود در متن قانون اصلی آمده است و برای اطلاع از آخرین وضعیت نرخ‌ها و معافیت‌های مالیاتی نیاز است قوانین بودجه سنواتی هرسال نیز بررسی گردد.
6. واردات کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض معاف از ارزش افزوده است؟
واردات کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، سازمان اورژانس کشور، سازمان بهزیستی کشور، آستان‌های مقدسه و کمیته امداد امام خمینی(ره) با تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی، حوزه‌های علمیه با تایید مرکز مدیریت حوزه علمیه استان مربوط و مؤسسات خیریه با اعلام مراجع صادرکننده مجوز آنها و تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است.
7. گمرک چه زمانی مالیات و عوارض را مطالبه می‌کند؟
مالیات و عوارض کالاهای وارداتی را در زمان ترخیص قطعی و مالیات و عوارض کالاهای متروکه را قبل از ترخیص نهائی وصول و به‌صورت برخط به حساب سازمان واریز کند.
8. آیا واردات خدمان نیز مشمول ارزش افزوده می‌شود؟
بله، واردکنندگان خدمات نیز مشمول ارزش افزوده می‌شوند اما چنانچه این خدمات:
1. توسط اشخاص مقیم ایران (اشخاص حقیقی یا حقوقی ایرانی ویا شعب شرکتهای خارجی مقیم ایران) ارائه شود و
2. محل مصرف خدمات و یا مقصد خدمات داخل باشد یا خارج از کشور
3. در صورتی که مستقیم یا غیرمستقیم ارز حاصل و وارد کشور بشود.
به دلیل اینکه این نوع خدمات صادرات محسوب می‌شود معاف از ارزش افزوده خواهند بود.
9. مالیات و عوارض واردات کالاهای نفتی چقدر است؟
واردات بنزین و سوخت هواپیما و گاز طبیعی توسط وزارت نفت (شرکتهای تابعه)، در این مرحله مستلزم محاسبه و دریافت مالیات و عوارض ارزش افزوده از حلقه بعدی و نیز پرداخت در مرحله واردات حسب مورد نمی‌باشد.
10. نرخ ارزش افزوده واردات نوشابه‌های قندی گازدار و بدون گاز و سایر کالاهای آسیب‌رسان به سلامت چقدر است؟
واردات آنها مشمول مالیات و عوارض با نرخ سی‌و‌شش‌درصد (۳۶%) می‌باشند.
11. نرخ ارزش افزوده واردات انواع سیگار و محصولات دخانی چقدر است؟
• سیگار، توتون پیپ و تنباکوی وارداتی، شصت و پنج‌درصد (۶۵%)
• توتون خام وارداتی ده‌درصد (۱۰%)
• توتون فرآوری شده وارداتی (خرمن توتون) سی و پنج‌درصد (۳۵%)
نکته: نرخهای تعیین‌شده از سال دوم اجرای قانون هر سال پنج واحد درصد افزایش می‌یابد تازمانی که نرخ مذکور برای انواع سیگار و محصولات دخانی، توتون پیپ و تنباکوی وارداتی به یکصد و بیست و پنج‌درصد (۱۲۵%) برسد.
12. مالیات و عوارض شماره‌گذاری وسائط نقلیه (مالیات و عوارض سبز) وارداتی چقدر است؟
ماخذ یا عددی که مبنای مالیات و عوارض برای وسائط نقلیه وارداتی قرار می‌گیرد مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی (حقوق گمرکی و سود بازرگانی) است. این عدد تا پایان دی‌ماه سال قبل، توسط سازمان تعیین و اعلام شده است. ماخذ مزبور برای وسائط نقلیه‌ای که جدیداً تولید یا وارد می‌شوند، بلافاصله پس از تولید یا واردات توسط سازمان تعیین و اعلام می‌شود.
نرخ مالیات و عوارض برای شماره گذاری براساس جدول ذیل است:
قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب خرداد ۱۴۰۰
13. چه اشخاصی و تاچه زمانی مکلف به تسلیم اظهارنامه واردات وسایط نقلیه هستند؟
• اشخاص حقوقی واردکننده و تولیدکنندگان انواع وسائط نقلیه مکلفند اظهارنامه مربوط به مالیات و عوارض شماره‌گذاری و همچنین مشخصات دقیق وسائط نقلیه فروخته‌شده هرماه را حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به‌نحوی که سازمان اعلام می‌کند، به سازمان تسلیم و مالیات و عوارض متعلق به آن را پرداخت نمایند. عدم پرداخت مذکور در مهلت مقرر، موجب جریمه غیرقابل بخشودگی به میزان ده‌درصد (۱۰%) مالیات و عوارض موضوع این ماده و در صورت تاخیر در پرداخت آن، مشمول جریمه‌های موضوع ماده(۳۷) قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌شود.
• اشخاص حقیقی واردکننده خودرو و موتورسیکلت مکلفند قبل از شماره‌گذاری، با مراجعه به ادارات امور مالیاتی ذی‌ربط، مالیات و عوارض متعلق به آن را به ترتیبی که سازمان تعیین می‌نماید پرداخت کنند. شماره‌گذاری وسائط نقلیه متعلق به دولت و نیروهای نظامی و انتظامی نیز مشمول این ماده است.
14. عوارض سالانه کلیه وسائط نقلیه وارداتی چقدر است؟
وسائط نقلیه وارداتی معادل یک و نیم در هزار مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی مشمول عوارض سالانه می‌شوند. ماخذ محاسبه عوارض امسال تا پایان دی‌ماه سال قبل، توسط سازمان تعیین و اعلام شده است. ماخذ مزبور برای وسائط نقلیه‌ای که جدیداً تولید یا وارد می‌شوند، بلافاصله پس از تولید یا واردات توسط سازمان تعیین و اعلام می‌شود.
15. مالیات نقل و انتقال وسائط نقلیه وارداتی چقدر است؟
نقل و انتقال انواع خودرو و موتورسیکلت، به استثنای ماشین‌های راهسازی، کارگاهی، معدنی، کشاورزی و شناورها، مشمول مالیات نقل و انتقال به‌شرح ذیل می‌باشند:
وارداتی دودرصد (۲%) به ماخذ امسال که تا پایان دی‌ماه سال قبل، توسط سازمان تعیین و اعلام شده است. ماخذ محاسبه مالیات تا شش‌سال پس از سال تولید، سالانه ده‌درصد (۱۰%) همان ماخذ کاهش می‌یابد و برای سال‌های ششم به بعد، چهل‌درصد (۴۰%) ماخذ یادشده است.
در واقعیت امر، اداره مالیات از کارتخوان شما به صورت مستقیم مالیات نمی‌گیرد. آنچه برای اداره مالیات مهم است سود شماست.
نکته مهم: سود شماست که مشمول مالیات می‌شود و بخشی از آن سود است که مالیات شما را مشخص می‌کند؛ نه فروش، نه گردش حساب و نه دستگاه پوز؛ اینها هیچ کدام به طور مستقیم مشمول اخذ مالیات نمی‌شوند.
بنابراین در صورتی که شما فعالیت اقتصادی دارید و کلیه درآمدها و هزینه‌های خود به همراه فرم ها، اسناد و مدارک، دفاتر روزنامه و کل (در صورتی که گروه اول هستید) را نگهداری کرده و براساس آن اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال می‌کنید و همچنین در زمان مقرر پس از ارسال دعوتنامه ارائه اسناد و مدارک توسط واحد مالیاتی نسبت به دراختیار قراردادن کلیه اطلاعات مالی، درآمد و هزینه و مستندات خود به واحد مالیاتی اقدام می‌نمایید؛ ماموران مالیاتی مکلف هستند نسبت به رسیدگی و دریافت مالیات از سود واقعی شما اقدام نمایند.
البته مهم است بدانید که اصطلاحی که اداره مالیات به جای کلمه سود استفاده می‌کند درآمد مشمول مالیات است که در برخی موارد با سود کمی متفاوت است ولی اکثراً به همین معنا به کار می‌رود.
در صورتی که اظهارنامه و اسناد و مدارک و فرم‌های مالیاتی را مطابق قوانین کامل نکنید، اداره مالیات مجبور می‌شود که فروش شما را که در اینجا تراکنش کارتخوان شماست با ضریبی که خودش هر ساله برای فعالیت‌های مختلف تعریف می‌کند ابتدا به سود (درآمد مشمول مالیات) تبدیل نموده و قسمتی از سود شما را براساس نرخهای مالیاتی، به عنوان مالیات مطالبه نماید.
آقای زمردی به آقای مشاور (وکیل مالیاتی) مراجعه کردند و گفتند من خوارو بار فروشی دارم و خرده فروش هستم، در کل سال 6 میلیارد تومان تراکنش دستگاه کارتخوان داشته ام و فروش من هم از این مقدار تجاوز نمی‌کند، در صورت امکان مالیات مرا محاسبه نمایید؟
آقای مشاور گفتند برای محاسبه مالیات شما به 4 نوع اطلاعات نیاز داریم. (این 4 نوع اطلاعات مربوط به زمانی است که شما نمی‌توانید اسناد و مدارک را ارائه کنید و واحد مالیاتی به ناچار به جای رسیدن به سود واقعی شما از ضریب سودفعالیت استفاده می‌کند. البته توجه داشته باشید که واحد مالیاتی درصورت عدم ارائه کلیه اسناد و مدارک می‌تواند معافیت مالیاتی سالانه را برای شما اعمال نکند و این امر باعث افزایش مالیات شما گردد.)
- 1.فروش شما 2. سود فعالیت شما در آن سال 3. معافیت مالیاتی آن سال 4. نرخهای مالیاتی
- در سال مربوطه فروش شما 6 میلیارد تومان
- سود فعالیت شما 10 درصد
- معافیت مالیاتی شما 36 میلیون تومان (درصورت ارسال اظهارنامه)
- و نرخهای مالیاتی تا 50 میلیون تومان سود بعد از معافیت 15درصد، از 50 میلیون تا 100 میلیون سود 20 درصد و بیشتر از 100 میلیون تومان سود 25 درصد
بنابراین برای به دست آوردن مالیات ابتدا باید مبلغ سود را به دست آوریم و بعد از اینکه سود مبنا (درآمد مشمول مالیات) را به دست آوردیم این سود را در نرخهای مالیاتی ضرب کرده تا مالیات را به دست آوریم. بنابراین مالیات به شرح جداول ذیل محاسبه می‌گردد:
مبالغ به تومان | محاسبه سود مبنا (درآمد مشمول مالیات) | |||||||
مبلغ تراکنش کارتخوان (فروش) | درصد سود فعالیت | سود | معافیت مالیاتی سالانه | سود مبنا | ||||
000,000,000,6 | × | 10% | = | 000,000, 600 | - | 000,000, 36 | = | 000,000, 564 |
مبالغ به تومان | محاسبه مالیات | ||||
سود مبنا | تا میزان | نرخ | مالیات | ||
000,000, 564 | 000,000, 50 | × | 15% | = | 000,500, 7 |
000,000, 50 | 20% | 000,000, 10 | |||
000,000, 464 | 25% | 000,000, 116 | |||
کل مالیات | 000,500, 133 |
قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور
م -
۱ - به منظور اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان مصوب 01/۸/1398، اشخاص حقوقی و مالکان واحدهای صنفی موظفند تا پایان اردیبهشت ماه ۱۴۰۰، حداقل یکی از حسابهای بانکی خود را به عنوان «حساب فروش» معرفی‌کنند. بانک مرکزی موظف است تا پایان فروردین ماه ۱۴۰۰، سامانه‌ای را برای این منظور معرفی کند. کلیه حسابهای متصل به شبکه شاپرک، به صورت پیش فرض، «حساب فروش» هستند و نیازی به ثبت آنها در سامانه مذکور نیست.
۲ - حساب‌هایی که به شبکه شاپرک متصل نیستند، در صورتی که مبلغ یا دفعات واریز به حساب در هر ماه، بیشتر از مبلغ و تعدادی باشد که توسط شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود، از نظر این قانون، «حساب فروش» تلقی شده و مشمول حکم مذکور در جزء (۳) خواهند بود. سازمان امور مالیاتی کشور موظف است در صورت درخواست صاحب حساب، به تقاضای وی مبنی بر این که حساب مزبور «حساب فروش» نیست، رسیدگی کند.
۳ - کلیه وجوهی که به «حساب فروش» واریز می‌شود، به عنوان فروش صاحب حساب تلقی می‌گردد.
۴ - اعتبار مالیاتی موضوع بند (ب) ماده (۵) قانون فوق‌الذکر صرفاً در صورتی به اشخاص حقوقی یا واحدهای صنفی تعلق می‌گیرد که مبلغ خرید به «حساب فروش» فروشنده واریز شده باشد.
قانون بودجه سال 1398 کل کشور
ح - به منظور افزایش شفافیت تراکنشهای بانکی، مبارزه با پولشویی و جلوگیری از فرار مالیاتی:
1- بانک مرکزی مجاز است ظرف مدت یک‌ماه پس از لازم‌الاجراء‌شدن این قانون حسابهای بانکی اشخاص حقیقی فاقد شماره ملی و افراد حقوقی فاقد شناسه ملی را مسدود کند.
۲- کلیه بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری موظفند براساس درخواست سازمان امور مالیاتی فهرست حسابهای بانکی و اطلاعات مربوط به کلیه تراکنشهای بانکی (درون بانکی و بین‌بانکی) مؤدیان را به صورت ماهانه در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند.
۳- بانک مرکزی با تصویب شورای پول و اعتبار، برای شفافیت تراکنشهای بانکی به‌صورت یکسان یا متناسب با سطح فعالیت اشخاص حقیقی از نظر عملکرد مالی حدآستانه‌ای(سقفی) را تعیین کند و انتقال وجه با مبلغ بالاتر از حد آستانه(سقف) را برای اشخاص حقیقی از طریق کلیه تراکنشهای بانکی(درون بانکی و بین‌بانکی) و سایر ابزارهای پرداخت، مشروط به درج «بابت» و در صورت نیاز به ارائه اسناد مثبته کند.
اشخاص حقیقی که از حساب بانکی خود استفاده تجاری می‌کنند می‌توانند با دریافت شناسه (کد) اقتصادی و اتصال حساب بانکی خود به شناسه(کد) اقتصادی، از شمول مفاد این جزء مستثنی شوند.
