واردات و صادرات، خرید برای خودم، مشتری مالیات نمیدهد!!؟
برگرفته از کتاب گنجینه مالیات (1)
مؤلف: رضا ناجی مدیر ناجی تکس
سوال:من با کارت بازرگانی خودم واردات کالا و خدمات انجام میدهم، باید ارزش افزوده پرداخت کنم؟
پاسخ :
واردکنندگان کالا و خدمات مطابق اولین فراخوان در 01/07/1387 مشمول ثبت نام و انجام تکالیف در نظام مالیات بر ارزش افزوده هستند؛ بنابراین اشخاصی که کارت بازرگانی دارند و به واردات کالا میپردازند مشمول ارزش افزوده خواهند بود. اما سوالات دیگری هم برای یک واردکننده کالا وجود دارد، پارهای از این نوع سوالات به قرار ذیل است:
1- منظور از واردات چیست؟
ورود کالا یا خدمت از خارج از کشور به قلمرو گمرکی کشور یا مناطق آزاد تجاری- صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی
2- مالیات و عوارض واردات کالا و خدمات به چه صورت محاسبه میگردد؟
مالیات و عوارض کالای وارداتی = 9 درصد ₓ عدد مبنای مالیات و عوارض = سود بازرگانی + حقوق گمرکی + مجموع ارزش گمرکی
مجموع ارزش گمرکی: ارزش بهای خرید کالا در مبدأ به اضافه هزینه بیمه و حمل و نقل (سیف) به اضافه سایر هزینههایی که به آن کالا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق میگیرد که از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین میشود و براساس برابری نرخ ارز اعلام شده توسط بانک مرکزی در روز اظهار است.
حقوق گمرکی: معادل چهار درصد (۴%) ارزش گمرکی کالا
سود بازرگانی: توسط هیأت وزیران تعیین میگردد.
نکته: به مجموع حقوق گمرکی و سود بازرگانی حقوق ورودی میگویند.
3- واردات کدام کالاها معاف از مالیات است؟
دام زنده و خوراک آن، کلیه مواد اصلی تولید مثل دام زنده مطابق پروانه صادره توسط وزارت جهاد کشاورزی، پوسال(کمپوست)، کشت بافت و بستر آمادهکشت بافت؛
انواع کالاهای ذیل شامل خمیر کاغذ و کاغذ باطله، دفتر تحریر، کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه
نسخههای کاغذی و الکترونیکی محصولات ذیل: کتاب، روزنامه، مجله و نشریه
انواع شمش طلا (وارداتی و داخلی) و انواع حوالههای کاغذی یا الکترونیکی دارای پشتوانه صددرصد(۱۰۰%) طلا
فرش دستباف و مواد اولیه اصلی آن
رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی، تجهیزات نظامی و اطلاعاتی موضوع بندهای «پ»، «ت» و «ث» ماده(۱۱۹) قانون امور گمرکی با رعایت ترتیبات مقرر در بندهای مذکور
تجهیزات و اقلام با کاربرد صرفاً دفاعی، نظامی، انتظامی، امنیتی و اطلاعاتی. فهرست این تجهیزات و اقلام با پیشنهاد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح بهتصویب هیات وزیران میرسد.
4- کالاهایی که عرضه آن در داخل معافیت دارد ولی واردات آنها معاف نیست کدامند؟
کلیه محصولات کشاورزی فرآوری نشده مشتمل بر محصولات خام زراعی و باغی، گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات جنگل (از جمله چوب خام)، محصولات گلخانه (از جمله سبزی، صیفی، گل و گیاه و انواع قارچ)
بذر، نشاء، نهال، سم و کود؛
کالاهای ذیل شامل: شیر، پنیر و ماست؛ تخم ماکیان؛ آرد و نان؛ انواع گوشت و فرآوردههای گوشتی مطابق با فهرستی که هر سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا پایان دیماه برای اجراء در سال بعد به سازمان ارسال میکند؛ برنج، حبوبات، سویا و پروتئین سویا؛ انواع روغنهای خوراکی؛ اعم از گیاهی و حیوانی؛ شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان؛ تخممرغ نطفهدار و تبدیل آن به جوجه یکروزه؛
نکته: عرضه این کالاها در داخل کشور، مانند عرضه کالاهای مشابه داخلی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است.
5- واردات انواع دارو و واکسن (انسانی و دامی)، لوازم مصرفی درمانی و لوازم توانبخشی معاف است؟
در صورتی که با تایید وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کالای مورد نظر مشابه داخلی نداشته باشد، واردات آن از پرداخت مالیات و عوارض معاف میباشد و اگر واردات کالای موردنظر به دلیل کمبود تولید داخل نسبت به نیاز بازار، ضرورت داشته باشد، واردات کالای مزبور با رعایت قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی، مشمول مالیات و عوارض با نرخ سهدرصد(۳%) در مبادی گمرکی میباشد. عرضه این کالاها در داخل کشور، مانند عرضه کالاهای مشابه داخلی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است.
نکته: مواردی که ذکر میشود در متن قانون اصلی آمده است و برای اطلاع از آخرین وضعیت نرخها و معافیتهای مالیاتی نیاز است قوانین بودجه سنواتی هرسال نیز بررسی گردد.
6- واردات کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض معاف از ارزش افزوده است؟
واردات کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، سازمان اورژانس کشور، سازمان بهزیستی کشور، آستانهای مقدسه و کمیته امداد امام خمینی(ره) با تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی، حوزههای علمیه با تایید مرکز مدیریت حوزه علمیه استان مربوط و مؤسسات خیریه با اعلام مراجع صادرکننده مجوز آنها و تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است.
7- گمرک چه زمانی مالیات و عوارض را مطالبه میکند؟
مالیات و عوارض کالاهای وارداتی را در زمان ترخیص قطعی و مالیات و عوارض کالاهای متروکه را قبل از ترخیص نهائی وصول و بهصورت برخط به حساب سازمان واریز کند.
8- آیا واردات خدمان نیز مشمول ارزش افزوده میشود؟
بله، واردکنندگان خدمات نیز مشمول ارزش افزوده میشوند اما چنانچه این خدمات:
توسط اشخاص مقیم ایران (اشخاص حقیقی یا حقوقی ایرانی ویا شعب شرکتهای خارجی مقیم ایران) ارائه شود و
محل مصرف خدمات و یا مقصد خدمات داخل باشد یا خارج از کشور
در صورتی که مستقیم یا غیرمستقیم ارز حاصل و وارد کشور بشود.
به دلیل اینکه این نوع خدمات صادرات محسوب میشود معاف از ارزش افزوده خواهند بود.
9- مالیات و عوارض واردات کالاهای نفتی چقدر است؟
واردات بنزین و سوخت هواپیما و گاز طبیعی توسط وزارت نفت (شرکتهای تابعه)، در این مرحله مستلزم محاسبه و دریافت مالیات و عوارض ارزش افزوده از حلقه بعدی و نیز پرداخت در مرحله واردات حسب مورد نمیباشد.
10- نرخ ارزش افزوده واردات نوشابههای قندی گازدار و بدون گاز و سایر کالاهای آسیبرسان به سلامت چقدر است؟
واردات آنها مشمول مالیات و عوارض با نرخ سیوششدرصد (۳۶%) میباشند.
11- نرخ ارزش افزوده واردات انواع سیگار و محصولات دخانی چقدر است؟
سیگار، توتون پیپ و تنباکوی وارداتی، شصت و پنجدرصد (۶۵%)
توتون خام وارداتی دهدرصد (۱۰%)
توتون فرآوری شده وارداتی (خرمن توتون) سی و پنجدرصد (۳۵%)
نکته: نرخهای تعیینشده از سال دوم اجرای قانون هر سال پنج واحد درصد افزایش مییابد تازمانی که نرخ مذکور برای انواع سیگار و محصولات دخانی، توتون پیپ و تنباکوی وارداتی به یکصد و بیست و پنجدرصد (۱۲۵%) برسد.
12- مالیات و عوارض شمارهگذاری وسائط نقلیه (مالیات و عوارض سبز) وارداتی چقدر است؟
ماخذ یا عددی که مبنای مالیات و عوارض برای وسائط نقلیه وارداتی قرار میگیرد مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی (حقوق گمرکی و سود بازرگانی) است. این عدد تا پایان دیماه سال قبل، توسط سازمان تعیین و اعلام شده است. ماخذ مزبور برای وسائط نقلیهای که جدیداً تولید یا وارد میشوند، بلافاصله پس از تولید یا واردات توسط سازمان تعیین و اعلام میشود.
نرخ مالیات و عوارض برای شماره گذاری براساس جدول ذیل است:
قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب خرداد ۱۴۰۰
13- چه اشخاصی و تاچه زمانی مکلف به تسلیم اظهارنامه واردات وسایط نقلیه هستند؟
اشخاص حقوقی واردکننده و تولیدکنندگان انواع وسائط نقلیه مکلفند اظهارنامه مربوط به مالیات و عوارض شمارهگذاری و همچنین مشخصات دقیق وسائط نقلیه فروختهشده هرماه را حداکثر تا پانزدهم ماه بعد بهنحوی که سازمان اعلام میکند، به سازمان تسلیم و مالیات و عوارض متعلق به آن را پرداخت نمایند. عدم پرداخت مذکور در مهلت مقرر، موجب جریمه غیرقابل بخشودگی به میزان دهدرصد (۱۰%) مالیات و عوارض موضوع این ماده و در صورت تاخیر در پرداخت آن، مشمول جریمههای موضوع ماده(۳۷) قانون مالیات بر ارزش افزوده میشود.
اشخاص حقیقی واردکننده خودرو و موتورسیکلت مکلفند قبل از شمارهگذاری، با مراجعه به ادارات امور مالیاتی ذیربط، مالیات و عوارض متعلق به آن را به ترتیبی که سازمان تعیین مینماید پرداخت کنند. شمارهگذاری وسائط نقلیه متعلق به دولت و نیروهای نظامی و انتظامی نیز مشمول این ماده است.
14- عوارض سالانه کلیه وسائط نقلیه وارداتی چقدر است؟
وسائط نقلیه وارداتی معادل یک و نیم در هزار مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی مشمول عوارض سالانه میشوند. ماخذ محاسبه عوارض امسال تا پایان دیماه سال قبل، توسط سازمان تعیین و اعلام شده است. ماخذ مزبور برای وسائط نقلیهای که جدیداً تولید یا وارد میشوند، بلافاصله پس از تولید یا واردات توسط سازمان تعیین و اعلام میشود.
15- مالیات نقل و انتقال وسائط نقلیه وارداتی چقدر است؟
نقل و انتقال انواع خودرو و موتورسیکلت، به استثنای ماشینهای راهسازی، کارگاهی، معدنی، کشاورزی و شناورها، مشمول مالیات نقل و انتقال بهشرح ذیل میباشند:
وارداتی دودرصد (۲%) به ماخذ امسال که تا پایان دیماه سال قبل، توسط سازمان تعیین و اعلام شده است. ماخذ محاسبه مالیات تا ششسال پس از سال تولید، سالانه دهدرصد (۱۰%) همان ماخذ کاهش مییابد و برای سالهای ششم به بعد، چهلدرصد (۴۰%) ماخذ یادشده است.
قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1400
واردات
فراخوان مرحله اول ارزش افزوده (01/07/1387)
کلیه وارد کنندگان؛
ماده۱- مفاهیم و اصطلاحات زیر، در این قانون، دارای تعاریف مشروحه ذیل میباشند:
ب- واردات: ورود کالا یا خدمت از خارج از کشور به قلمرو گمرکی کشور یا مناطق آزاد تجاری- صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی؛
ح- مؤدی: شخصی است که به عرضه کالا، ارائه خدمت، واردات یا صادرات مبادرت مینماید.
ماده۲- عرضه کالاها و ارائه خدمات در ایران و واردات و صادرات آنها، از لحاظ مالیات و عوارض مشمول مقررات این قانون است.
تبصره۵- چنانچه وجه واردات خدمت در دوره یا دورههای بعد پرداخت شود، مالیات و عوارض آن هم در همان دوره پرداخت میشود.
ماده۶- ماخذ محاسبه مالیات و عوارض واردات کالا، مجموع ارزش گمرکی (موضوع ماده(۱۴) قانون امور گمرکی مصوب ۲۲/۸/۱۳۹۰) و حقوق ورودی (حقوق گمرکی و سود بازرگانی) میباشد. مالیات و عوارض مذکور جزء حقوق ورودی محسوب نمیشود.
ماده ۱۴ - ارزش گمرکی کالای ورودی در همه موارد عبارت است از ارزش بهای خرید کالا در مبدأ به اضافه هزینه بیمه و حمل و نقل (سیف) به اضافه سایر هزینههایی که به آن کالا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق میگیرد که از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا تعیین میشود و براساس برابری نرخ ارز اعلام شده توسط بانک مرکزی در روز اظهار است.
تبصره ۱ - در تعیین ارزش گمرکی موارد ذیل، در صورت پرداخت افزوده میشود:
الف - حقوق مالکیت معنوی
ب - هزینههای طراحی و مهندسی در سایر کشورها
پ - ظروف و محفظهها
ت - مواد، قطعات و تجهیزات به کار رفته در تولید کالای وارده و تأمین شده توسط خریدار
ث - هر بخش از عواید فروش مجدد و عواید واگذاری تعلقگرفته به فروشنده به طور مستقیم یا غیرمستقیم
تبصره ۲ - چنانچه ارزش گمرکی کالای ورودی از قیمت مندرج در اسناد ارائه شده متمایز باشد، شامل هزینهها یا موارد زیر نمیشود:
الف - هزینه ساختن، نصب کردن، سوار کردن، نگهداری یا کمک فنی در مورد کالاهایی مانند دستگاه ها، ماشینآلات و تجهیزات صنعتی پس از ورود آنها
ب - هزینه حمل و نقل پس از ورود کالا
جزء پ - هزینه سود متداول ناشی از تأمین مالی خرید کالای وارده توسط فروشنده یا شخص ثالث
ت - هزینه اقدامات خریدار خارج ازشرایط انجام معامله، مانند فعالیتهای بازاریابی برای کالا
ث - حق تکثیر و تولید داخلی کالای وارده
ج - ارزش یا هزینه اطلاعات و دستورالعملهای ضبط شده در نرمافزار یا روی حاملین اطلاعات مانند دیسکت، لوح فشرده و مشابه آن برای استفاده در رایانه؛ در این موارد ارزش حامل خام محاسبه میشود.
تبصره - « اطلاعات و دستورالعملها » شامل ضبطهای صدایی، سینمایی، ویدئویی، نرمافزارهای تجاری و همچنین « حاملین اطلاعات » شامل مدارهای مجتمع، نیمه هادیها و وسایل مشابه از این حکم مستثنی است.
ماده۹- عرضه کالاها و ارائه خدمات زیر از پرداخت مالیات و عوارض معاف میباشد:
الف- کالاها
تبصره۱- واردات کالاهای موضوع جزءهای (۲)، (۶)، (۷)، (۹)، (۱۳)، (۱۶) و (۱۷) بند «الف» این مادهمعاف از پرداخت مالیات و عوارض میباشد.
۲- دام زنده و خوراک آن، کلیه مواد اصلی تولید مثل دام زنده مطابق پروانه صادره توسط وزارت جهاد کشاورزی، پوسال(کمپوست)، کشت بافت و بستر آمادهکشت بافت؛
۶- انواع کالاهای زیر: ۶-۱- خمیر کاغذ و کاغذ باطله؛ ۶-۲- دفتر تحریر؛ ۶-۳- کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه؛
۷- نسخههای کاغذی و الکترونیکی محصولات زیر: ۷-۱- کتاب؛ ۷-۲- روزنامه؛ ۷-۳- مجله و نشریه؛
۹- انواع شمش طلا (وارداتی و داخلی) و انواع حوالههای کاغذی یا الکترونیکی دارای پشتوانه صددرصد(۱۰۰%) طلا
۱۳- فرش دستباف و مواد اولیه اصلی آن
۱۶- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی، تجهیزات نظامی و اطلاعاتی موضوع بندهای «پ»، «ت» و «ث» ماده(۱۱۹) قانون امور گمرکی با رعایت ترتیبات مقرر در بندهای مذکور. تبصره- معافیت این جزء در خصوص اقلام موضوع بند «پ» ماده(۱۱۹) قانون امور گمرکی در حوزه دفاعی با تایید وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح قابل اعمال است.
۱۷- تجهیزات و اقلام با کاربرد صرفاً دفاعی، نظامی، انتظامی، امنیتی و اطلاعاتی. فهرست این تجهیزات و اقلام با پیشنهاد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح بهتصویب هیات وزیران میرسد.
واردات کالاهای موضوع جزءهای (۱)، (۳) و (۵) بند «الف» این مادهمشمول معافیت نبوده و مالیات و عوارض با نرخ استاندارد نهدرصد(۹%) در مبادی گمرکی به آن تعلق میگیرد.
۱- کلیه محصولات کشاورزی فرآوری نشده مشتمل بر محصولات خام زراعی و باغی، گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات جنگل (از جمله چوب خام)، محصولات گلخانه (از جمله سبزی، صیفی، گل و گیاه و انواع قارچ)
۳- بذر، نشاء، نهال، سم و کود؛
۵- کالاهای زیر: ۵-۱- شیر، پنیر و ماست؛ ۵-۲- تخم ماکیان؛ ۵-۳- آرد و نان؛ ۵-۴- انواع گوشت و فرآوردههای گوشتی مطابق با فهرستی که هر سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا پایان دیماه برای اجراء در سال بعد به سازمان ارسال میکند؛ ۵-۵- برنج، حبوبات، سویا و پروتئین سویا؛ ۵-۶- انواع روغنهای خوراکی؛ اعم از گیاهی و حیوانی ۵-۷- شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان؛ ۵-۸- تخممرغ نطفهدار و تبدیل آن به جوجه یکروزه؛
عرضه این کالاها در داخل کشور، مانند عرضه کالاهای مشابه داخلی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است. در خصوص جزء (۱۵) این بند، در صورتی که با تایید وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کالای مورد نظر مشابه داخلی نداشته باشد، واردات آن از پرداخت مالیات و عوارض معاف میباشد و اگر واردات کالای موردنظر به دلیل کمبود تولید داخل نسبت به نیاز بازار، ضرورت داشته باشد، واردات کالای مزبور با رعایت قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی، مشمول مالیات و عوارض با نرخ سهدرصد(۳%) در مبادی گمرکی میباشد. عرضه این کالاها در داخل کشور، مانند عرضه کالاهای مشابه داخلی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است.
تبصره۳- واردات کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، سازمان اورژانس کشور، سازمان بهزیستی کشور، آستانهای مقدسه و کمیته امداد امام خمینی(ره) با تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی، حوزههای علمیه با تایید مرکز مدیریت حوزه علمیه استان مربوط و مؤسسات خیریه با اعلام مراجع صادرکننده مجوز آنها و تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است؛
ماده۱۷- مؤدیان مکلفند مالیات و عوارض فروش موضوع این قانون را از خریدار یا کارفرما وصول کنند و پس از کسر مالیات و عوارض پرداختی، مطابق مقررات به حساب سازمان واریز نمایند.
تبصره۲- گمرک جمهوری اسلامی ایران مکلف است مالیات و عوارض کالاهای وارداتی را در زمان ترخیص قطعی و مالیات و عوارض کالاهای متروکه را قبل از ترخیص نهائی وصول و بهصورت برخط به حساب سازمان واریز کند. گمرک جمهوری اسلامی ایران موظف است ضمن درج اطلاعات پرداخت در پروانههای گمرکی و یا فرمهای مربوط، امکان دسترسی برخط سازمان به پایگاههای اطلاعاتی ذیربط را فراهم نماید. گمرک مکلف است در «ورود موقت» و «ورود موقت برای پردازش»، تضمینات لازم را بر اساس مقررات تبصره ماده(۵۳) قانون امور گمرکی اخذ کند.
تبصره۳- واردکنندگان کالا از مناطق آزاد تجاری- صنعتی به سرزمین اصلی مکلفند کالاهای مزبور را به گمرک اظهار نمایند. گمرک موظف است از قسمتی از کالاهای اظهار شده که بهموجب بند «ب» ماده(۶۵) قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور مصوب ۱۰/۱۱/۱۳۹۵، «تولید داخل» محسوب میشود، فقط مالیات و عوارض، و از قسمت باقیمانده که «کالای وارداتی» محسوب میشود، مالیات و عوارض و حقوق ورودی را دریافت و مالیات و عوارض آن را به حساب سازمان واریز کند.
بند ب ماده(۶۵) قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور مصوب ۱۰/۱۱/۱۳۹۵: کالاهای تولید و یا پردازششده در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بههنگام ورود به سایر نقاط کشور به نسبت مجموع ارزش افزوده و ارزش مواد اولیه و قطعات داخلی بهکاررفته در آن، تولید داخلی محسوب و از پرداخت حقوق ورودی معاف است.
تبصره۱. مواد اولیه و کالاهای واسطهای خارجی بهکاررفته در تولید، مشروط به پرداخت حقوق ورودی، در حکم مواد اولیه و کالای داخلی محسوب میشود.
تبصره۲. مواد اولیه و قطعات خارجی بهکاررفته در کالاهای تولید و یا پردازششده در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی که درگذشته از سایر مناطق کشور به منطقه ارسالشده و در تولید و یا پردازش محصولی که به کشور وارد میشود، بهکار گرفته شود در حکم مواد اولیه تلقی میشود و از پرداخت حقوق ورودی معاف است.
تبصره۴- واردکنندگان خدمت مکلفند با رعایت تبصره (۳) ماده(۱۰) این قانون، مالیات و عوارض متعلقه را محاسبه و طبق مقررات این قانون پرداخت نمایند. چنانچه محل ارائه خدمت و مصرف آن در خارج از کشور باشد، مشمول این حکم نمیباشند.
ماده۱۰- موارد زیر از پرداخت مالیات و عوارض معاف هستند و مالیات و عوارض خرید نهادههای آنها مسترد میشود:
تبصره۳- خدماتی که توسط اشخاص مقیم ایران (اشخاص حقیقی یا حقوقی ایرانی ویا شعب شرکتهای خارجی مقیم ایران) ارائه میشود و محل مصرف خدمات و یا مقصد خدمات داخل باشد یا خارج از کشور، در صورتی که مستقیم یا غیرمستقیم ارز حاصل و وارد کشور بشود صادرات محسوب میگردد.
تبصره۵- مالیات و عوارض آب، برق و گاز با توجه به مالیات و عوارض مندرج در صورتحساب (قبوض) مصرفکنندگان و همچنین نفت تولیدی(نفت خام، میعانات گازی و گاز طبیعی خام) و فرآوردههای تولیدی و وارداتی، فقط یکبار در زمان فروش(صدور صورتحساب)، در انتهای زنجیره تولید و توزیع آنها توسط شرکتهای تابعه وزارت نفت (بابت پنج فرآورده اصلی و سوخت هوایی) و یا شرکتهای پالایش نفت (بابت سایر فرآوردهها) و شرکتهای گاز استانی و شرکتهای تابع ذیربط وزارت نیرو و شرکتهای توزیع برق، آب و فاضلاب شهری و روستایی استانی بر مبنای قیمت فروش مصوب داخلی محاسبه، ثبت و وصول و پس از کسر اعتبارات مالیات و عوارض زنجیره مذکور به حساب سازمان نزد خزانهداری کل کشور واریز میشود.
ماده۲۶- نرخ مالیات و عوارض کالاهای نفتی، فلزات گرانبها، سیگار، نوشابه و سایر کالاهای آسیبرسان به سلامت بهشرح زیر تعیین میشود:
الف- کالاهای نفتی
تبصره۱- نفت خام، میعانات گازی، و گاز طبیعی خام که توسط وزارت نفت (شرکتهای تابعه) که به شرکتهای داخل زنجیره تولید فرآوردههای نفتی فروخته میشود، همچنین واردات بنزین و سوخت هواپیما و گاز طبیعی توسط وزارت نفت (شرکتهای تابعه)، در این مرحله مستلزم محاسبه و دریافت مالیات و عوارض ارزش افزوده از حلقه بعدی و نیز پرداخت در مرحله واردات حسب مورد نمیباشد. مالیات و عوارض فروش فرآوردههای تولیدشده از کالای مزبور و نیز بنزین و سوخت هواپیما و گاز طبیعی وارداتی در مراحل بعدی عرضه، حسب مقررات مربوط محاسبه و وصول میشود.
تبصره۳- مالیات و عوارض پرداختی مؤدیان بابت کالاهای موضوع این بند، در صورتی که بهعنوان مواد اولیه اصلی توسط واحدهای تولیدی بهکار برده شود، بهعنوان اعتبار مالیاتی آن واحدها قابل پذیرش میباشد. همچنین مالیات و عوارض پرداختی توسط واردکنندگان و توزیعکنندگان کالاهای مزبور بهعنوان اعتبار مالیاتی آنان منظور میگردد.
پ- نوشابههای قندی گازدار و بدون گاز و سایر کالاهای آسیبرسان به سلامت
نوشابههای قندی گازدار و بدون گاز و سایر کالاهای آسیبرسان به سلامت (بهاستثنای کالاهای موضوع بند «ت» این ماده) تولید داخل مشمول مالیات و عوارض با نرخ شانزدهدرصد (۱۶%) و واردات آنها مشمول مالیات و عوارض با نرخ سیوششدرصد (۳۶%) میباشند.
ت- انواع سیگار و محصولات دخانی
۳- سیگار، توتون پیپ و تنباکوی وارداتی، شصت و پنجدرصد (۶۵%)؛
۴- توتون خام وارداتی دهدرصد (۱۰%)؛
۵- توتون فرآوری شده وارداتی (خرمن توتون) سی و پنجدرصد (۳۵%)؛
تبصره۱- نرخهای تعیینشده از سال دوم اجرای قانون هر سال پنج واحد درصد افزایش مییابد تازمانی که نرخ مذکور برای انواع سیگار و محصولات دخانی، توتون پیپ و تنباکوی تولید داخل به پنجاه و پنجدرصد (۵۵%)، برای تولیدات داخل با نشان بینالمللی به نود و پنجدرصد (۹۵%) و برای انواع سیگار و محصولات دخانی، توتون پیپ و تنباکوی وارداتی به یکصد و بیست و پنجدرصد (۱۲۵%) برسد.
ب- مالیات و عوارض شمارهگذاری وسائط نقلیه
ماده۲۸- شمارهگذاری انواع خودروهای سبک و سنگین و موتورسیکلت، براساس رتبه انرژی آنها، که به تایید سازمان ملی استاندارد ایران رسیده است، طبق نرخهای مندرج در جدول زیر مشمول مالیات و عوارض سبز میباشد. ماخذ مالیات و عوارض موضوع این ماده، قیمت فروش کارخانه در مورد تولیدات داخلی و مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی برای خودروهای وارداتی است.
تبصره۱- ماخذ مالیات و عوارض موضوع این مادهبرای انواع خودروهای سبک و سنگین و موتورسیکلتهای تولید داخل یا وارداتی تا پایان دیماه، توسط سازمان تعیین و برای اجراء در سال بعد اعلام میشود. ماخذ مزبور برای وسائط نقلیهای که جدیداً تولید یا وارد میشوند، بلافاصله پس از تولید یا واردات توسط سازمان تعیین و اعلام میشود.
تبصره۳- وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است ظرف سهماه از تاریخ ابلاغ این قانون، با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان ملی استاندارد ایران، فهرست کلیه خودروها و موتورسیکلتهای تولید داخل و وارداتی را با توجه به رتبه انرژی، که در برچسب انرژی آنها درج شده است، بهصورت برخط به سازمان اعلام نماید و برای اطلاع عموم، منتشر نماید.
تبصره۵- اشخاص حقوقی واردکننده و تولیدکنندگان انواع وسائط نقلیه موضوع این مادهمکلفند اظهارنامه مربوط به مالیات و عوارض شمارهگذاری و همچنین مشخصات دقیق وسائط نقلیه فروختهشده هرماه را حداکثر تا پانزدهم ماه بعد بهنحوی که سازمان اعلام میکند، به سازمان تسلیم و مالیات و عوارض متعلق به آن را پرداخت نمایند. عدم پرداخت مذکور در مهلت مقرر، موجب جریمه غیرقابل بخشودگی به میزان دهدرصد (۱۰%) مالیات و عوارض موضوع این مادهو در صورت تاخیر در پرداخت آن، مشمول جریمههای موضوع ماده(۳۷) این قانون میشود.
تبصره۶- اشخاص حقیقی واردکننده خودرو و موتورسیکلت مکلفند قبل از شمارهگذاری، با مراجعه به ادارات امور مالیاتی ذیربط، مالیات و عوارض متعلق به آن را به ترتیبی که سازمان تعیین مینماید پرداخت کنند. شمارهگذاری وسائط نقلیه متعلق به دولت و نیروهای نظامی و انتظامی نیز مشمول این مادهاست.
تبصره۷- نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (معاونت راهنمایی و رانندگی) مکلف است قبل از شمارهگذاری وسائط نقلیه وارد شده توسط اشخاص حقیقی، گواهی پرداخت مالیات و عوارض را بررسی و از شمارهگذاری وسائط نقلیهای که مالیات و عوارض آنها پرداخت نشده است، خودداری نماید.
پ- عوارض سالانه و عوارض سالانه آلایندگی وسائط نقلیه
ماده۲۹- عوارض سالانه کلیه وسائط نقلیه اعم از خودروهای سبک و سنگین و موتورسیکلتها بهشرح ذیل تعیین میشود:
الف- وسائط نقلیه تولید داخل معادل یک درهزار قیمت فروش کارخانه و وسائط نقلیه وارداتی معادل یک و نیم در هزار مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی مشمول عوارض سالانه میشوند. ماخذ محاسبه عوارض موضوع این بند ماخذ مذکور در تبصره (۱) ماده(۲۸) این قانون است.
ب- وسائط نقلیه در شهرهای آلوده تا دهسال پس از تولید با ماخذ مذکور در تبصره (۱) ماده(۲۸) این قانون و معادل یکبیستم نرخهای مندرج در جدول مادهمذکور مشمول عوارض سالانه آلایندگی وسائط نقلیه علاوه بر عوارض موضوع بند «الف» این مادهمیشوند. پس از سال دهم تولید، هر سال به میزان دهدرصد (۱۰%) به نرخ پایه عوارض آلایندگی وسائط نقلیه مذکور اضافه میشود تا حداکثر به دو برابر نرخ پایه افزایش یابد. وسائط نقلیهای که نرخ عوارض سالانه آلایندگی آنها در جدول ذیل ماده(۲۸) صفر میباشد، تا سپری شدن پنجسال از سال تولید، از پرداخت عوارض سالانه آلایندگی معاف میباشند و پس از آن، وسائط نقلیه سنگین با نرخی معادل یکدهم نرخهای مندرج در ردیف (D) جدول ماده(۲۸) و سایر وسائط نقلیه با نرخی معادل یکدهم نرخهای مندرج در ردیف (C) جدول مذکور مشمول عوارض سالانه آلایندگی میباشند. در مورد خودروهایی که تولید یا واردات آنها متوقف میشود، ماخذ محاسبه توسط سازمان و متناسب با آخرین سال تولید یا واردات تعیین میشود. فهرست شهرهای آلوده که وسائط نقلیه با پلاک انتظامی متعلق به شهرهای مذکور مشمول عوارض سالانه آلایندگی میشوند، حداکثر تا پایان دیماه هر سال با پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست و تصویب هیات وزیران برای اجراء در سال بعد تعیین میشوند.
ت- مالیات نقل و انتقال وسائط نقلیه
ماده۳۰- نقل و انتقال انواع خودرو و موتورسیکلت، به استثنای ماشینهای راهسازی، کارگاهی، معدنی، کشاورزی و شناورها، مشمول مالیات نقل و انتقال بهشرح ذیل میباشند:
تولید داخل به میزان یکدرصد (۱%) و وارداتی دودرصد (۲%) به ماخذ مذکور در تبصره (۱) ماده(۲۸) این قانون برای سال تولید. ماخذ محاسبه مالیات موضوع این مادهتا ششسال پس از سال تولید، سالانه دهدرصد (۱۰%) همان ماخذ کاهش مییابد و برای سالهای ششم به بعد، چهلدرصد (۴۰%) ماخذ یادشده است.
تبصره۲- اولین انتقال خودرو از کارخانجات سازنده و یا وصلکننده قطعات پیشساخته (مونتاژکننده) داخلی و یا واردکنندگان (نمایندگیهای رسمی شرکتهای خارجی) به خریداران و همچنین هرگونه انتقال به صورت صلح و هبه به نفع دولت مشمول پرداخت مالیات نقل و انتقال موضوع این مادهمیشود.
ماده۴۲- معادل دوازده در هزار ارزش گمرکی کالاهای وارداتی که حقوق ورودی آنها وصول میشود، توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران به حساب تمرکز وجوه وزارت کشور واریز شده تا به نسبت سیزدهدرصد(۱۳%) کلانشهرها، سی و پنجدرصد(۳۵%) دهیاریها و روستاهای فاقد دهیاری و عشایر و پنجاه و دودرصد(۵۲%) سایر شهرداریها و بر اساس شاخصهایی که با پیشنهاد وزارت کشور به تصویب هیات دولت میرسد، صرف کمک و ایجاد درآمد پایدار برای شهرداریها و دهیاریها و روستاهای فاقد دهیاری و عشایر گردد. وزارت کشور مکلف است وصولی هر ماه را تا پانزدهم ماه بعد براساس سهمهای تعیینشده به حساب شهرداریها و دهیاریها واریز نماید و هرگونه برداشت از حساب تمرکز وجوه به جز پرداخت به شهرداریها و دهیاریها و روستاهای فاقد دهیاری و عشایر ممنوع است.