تفاوت ارسال اظهارنامه در قانون جدید و قدیم ارزش افزوده
برگرفته از کتاب گنجینه مالیات (1)
مؤلف: رضا ناجی مدیر ناجی تکس
سوال:تفاوت ارسال اظهارنامه در قانون جدید و قدیم ارزش افزوده با هم در چیست؟
پاسخ مختصر:
مهمترین تفاوت در لزوم ارسال یا عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی است. چنانچه از مشمولان قانون موقت و قبلی مالیات بر ارزش افزوده هستید و هنوز ملزم به ثبت نام در سامانه مودیان نشده اید میبایست اظهارنامه مالیاتی هر دوره خود را حداکثر تا 15 روز پس از هرفصل ارسال نموده و مانده مالیات متعلق را به حساب سازمان مالیاتی واریز نمایید.
از تاریخی که شما به عنوان مودی مالیاتی مکلف به رعایت الزامات قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان از جمله صدور صورتحساب الکترونیکی شوید، دیگر نیازی به ارسال اظهارنامه مالیاتی ارزش افزوده نخواهید داشت البته در صورتی که عضو سامانه مودیان شده و کلیه موارد مرتبط قانونی را رعایت کنید. در این حالت مکلف به پرداخت مانده مالیات و عوارض ارزش افزوه، حداکثر تا پایان ماه بعد از هر فصل خواهید بود.
چنانچه از عضویت در سامانه مؤدیان امتناع نمایید، علاوه بر پرداخت جریمههای موضوع بند «الف» ماده(۳۶) قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1400 (ده میلیون (۱۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا دوبرابر مالیات و عوارض پرداختنشده) و بند «ب» ماده(۲۲) قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان (معادل ده درصد(۱۰%) مجموع مبلغ فروش انجامشده، یا بیست میلیون(۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، هر یک که بیشتر باشد و محرومیت از اعمال معافیتهای مالیاتی، نرخ صفر و مشوقهای موضوع قانون مالیاتهای مستقیم در همان سال مالی)، مکلفید اظهارنامه هر دوره مالیاتی خود را حداکثر تا یکماه پس از پایان هر دوره مالیاتی به سازمان تسلیم و مالیات و عوارض فروش خود را به حساب سازمان واریز نمایید.
قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1400
ماده۴- مؤدی مکلف است حداکثر تا پایان ماهِ پس از انقضای هر دوره مالیاتی، کل مالیات و عوارضی را که طی آن دوره به فروش کالا و یا ارائه خدمات توسط وی تعلق گرفته است، با رعایت تبصره (۲) این مادهو پس از کسر اعتبار مالیاتی خود، به ترتیبی که سازمان مقرر میکند، پرداخت نماید.
ماده۱۳- پس از راهاندازی سامانه مؤدیان، همه مشمولان این قانون موظفند به ترتیبی که سازمان مقرر و اعلام میکند، در سامانه مزبور ثبت نام نموده و معاملات خود را در آن ثبت نمایند. ثبت معاملات (خرید و فروش) در سامانه مؤدیان، به منزله ثبت در دفاتر قانونی است. تا آن زمان، ترتیبات ثبتنام، نحوه ارائه اظهارنامههای مالیاتی و رسیدگی به آنها حسب مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۷/۲/۱۳۸۷ و اصلاحات بعدی آن است. در سایر موارد، مفاد این قانون جاری است.
ماده 21 قانون قدیم ارزش افزوده مصوب 1387- مؤدیان مالیاتی مکلفند، اظهارنامه هر دوره مالیاتی را طبق نمونه و دستورالعملی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام میشود، حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ انقضاء هر دوره، به ترتیب مقرر تسلیم و مالیات متعلق به دوره را پس از کسر مالیاتهایی که طبق مقررات این قانون پرداخت کرده اند و قابل کسر میباشد، در مهلت مقرر مذکور به حسابی که توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه داری کل کشور) تعیین و توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام میگردد، واریز نمایند.
تبصره ۱- چنانچه مدت فعالیت شغلی مؤدی کمتر از مدت یک دوره مالیاتی باشد، تکلیف مقرر در این ماده نسبت به مدت یاد شده نیز جاری میباشد.
تبصره ۲- اشخاص حقیقی و حقوقی که بیش از یک محل شغل یا فعالیت دارند، تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات برای هر محل شغل یا فعالیت به طور جداگانه الزامی است.
تبصره ۳- در مورد کارگاهها و واحدهای تولیدی، خدماتی و بازرگانی که نوع فعالیت آنها ایجاد دفتر، فروشگاه یا شعبه در یک یا چند محل دیگر را اقتضاء نماید، تسلیم اظهارنامه واحد مطابق دستورالعملی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام
می گردد.
تبصره ۴- مؤدیانی که محل ثابت برای شغل خود ندارند، محل سکونت آنان از لحاظ تسلیم اظهارنامه و سایر امور مالیاتی مناط اعتبار خواهد بود.
ماده 22 قانون قدیم ارزش افزوده مصوب 1387- مؤدیان مالی-اتی در صورت انجام ندادن تکالیف مقرر در این قانون و یا در صورت تخلف از مقررات ای-ن قانون، علاوه بر پرداخت مالیات متعلق و جریمه تأخیر، مشمول جریمهای به شرح زیر خواهند بود:
۵- عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت نام یا شناسایی به بعد حسب مورد، معادل پنجاه درصد (۵۰%) مالیات متعلق؛
ماده 26 قانون قدیم ارزش افزوده مصوب 1387- در مواردی که مأموران ذی ربط سازمان امور مالیاتی کشور جهت رسیدگی به اظهارنامه یا بررسی میزان معاملات به مؤدیان مراجعه و دفاتر و اسناد و مدارک آنان را درخواست نمایند، مؤدیان و خریداران مکلف به ارائه دفاتر و اسناد و مدارک درخواستی حسب مورد میباشند و در صورت عدم ارائه دفاتر و اسناد ومدارک مورد نیاز، متخلف مشمول جریمه مقرر در ماده(۲۲) این قانون محسوب گردیده و مالیات متعلق به موجب دستورالعملی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین میکند، به صورت علی الرأس تشخیص داده و مطالبه و وصول خواهد شد.
ماده۱۴- چنانچه سازمان در مهلت مقرر در قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان نتواند سامانه مؤدیان را مستقر کند، مکلف است رسیدگی به اظهارنامه مؤدیان موضوع این قانون را که بعد از اتمام مهلت مزبور به سازمان تسلیم میشود، صرفاً به میزانی که در تبصره این مادهآمده است، محدود نموده و سایر اظهارنامهها را بدون رسیدگی قبول نماید.
تبصره- بعد از استقرار سامانه مؤدیان سازمان مجاز است حداکثر یکدرصد(۱%) از پروندههای مالیاتی مؤدیان عضو سامانه مؤدیان را با اولویت مؤدیان بزرگ مورد رسیدگی قرار دهد. چگونگی انتخاب مؤدیانی که پرونده آنها باید مورد رسیدگی قرار گیرد، در دستورالعملی که با پیشنهاد سازمان بهتصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی میرسد، معین میشود. سازمان مکلف است تا پایان مهرماه هر سال فهرست اسامی مؤدیانی که مشمول رسیدگی قرار میگیرند را در سامانه عملیات الکترونیکی خود اعلام عمومی کند.
تبصره1 ماده 25 - شناسایی، تشخیص درآمد مشمول مالیات و رسیدگی موضوع ماده(۲۱۹) قانون مالیاتهای مستقیم در مورد مؤدیان قابل اعتماد موضوع قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان جاری نمیباشد. این حکم شامل مواردی که سازمان براساس ماده(۱۴) این قانون و تبصره (۱) ماده(۱۹) قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان اجازه رسیدگی به اظهارنامههای مالیاتی مؤدیان را دارد، نمیباشد. در هر صورت مفاد ماده(۲۱۹) قانون مالیاتهای مستقیم نباید مانع اجرای احکام موضوع قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان شود.
ماده۱۹ قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان - سازمان مکلف است اظهارنامههای مالیات بر عملکرد آن دسته از اشخاص مشمول را که تمامی مقررات این قانون را رعایت کردهاند و آن را بر مبنای اطلاعات مندرج در سامانه مؤدیان تنظیم و در مهلت مقرر ارائه نمودهاند از طریق انطباق با اطلاعات موجود در پایگاه داده سازمان راستیآزمایی نموده و در صورت عدم مغایرت با اطلاعات پایگاه مذکور، اظهارنامه تسلیمی را بدون رسیدگی قبول کند.
تبصره۱- به منظور حصول اطمینان از صحت اسناد اظهارشده در سامانه مؤدیان، سازمان مجاز است حداکثر دوونیمدرصد (۵/۲ %) مؤدیان مشمول قانون مالیاتهای مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده را که عضو سامانه مؤدیان هستند، به صورت تصادفی (به قید قرعه) انتخاب کرده و دفاتر آنان را مطالبه یا برای مشاهده دفاتر و اسناد، به محل کار آنان مراجعه کند. دستورالعمل این تبصره ظرف مدت ششماه از تاریخ لازمالاجراءشدن این قانون به تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی میرسد. محدودیت مذکور در این تبصره نسبت به مؤدیانی که عضو سامانه مؤدیان نیستند، وجود ندارد.
ماده۳۵- مؤدیانی که از عضویت در سامانه مؤدیان امتناع ورزیدهاند علاوه بر پرداخت جریمههای موضوع بند «الف» ماده(۳۶) این قانون و بند «ب» ماده(۲۲) قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان مکلفند اظهارنامه هر دوره مالیاتی خود را حداکثر تا یکماه پس از پایان هر دوره مالیاتی به سازمان تسلیم و مالیات و عوارض فروش خود را به حساب سازمان واریز نمایند.
ماده۲۲ قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان - تخلفات و حسب مورد، جریمههای متعلقه به شرح زیر خواهد بود:
ب- عدم عضویت در سامانه مؤدیان، عدم استفاده از پایانه فروشگاهی، عدم استفاده از حافظه مالیاتی، استفاده از حافظه مالیاتی متعلق به سایر مؤدیان، یا واگذاری حافظه مالیاتی خود به دیگران، معادل ده درصد(۱۰%) مجموع مبلغ فروش انجامشده از آن طرق، یا بیست میلیون(۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، هر یک که بیشتر باشد و محرومیت از اعمال معافیتهای مالیاتی، نرخ صفر و مشوقهای موضوع قانون مالیاتهای مستقیم در همان سال مالی.
ماده۳۶- مؤدیان در صورت ارتکاب تخلفات ذیل علاوه بر پرداخت مالیات و عوارض، مشمول جریمههایی بهشرح زیر میباشند:
الف- تا زمان استقرار سامانه مؤدیان «موضوع قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان» عدم تسلیم اظهارنامه در هر دوره مالیاتی برای کلیه مؤدیان و بعد از استقرار سامانه مذکور برای آن دسته از مؤدیانی که از عضویت در سامانه مؤدیان امتناع کردهاند: ده میلیون (۱۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا دوبرابر مالیات و عوارض پرداختنشده تا موعد مقرر در ماده(۴) این قانون، هر کدام بیشتر باشد. این جریمه علاوه بر جریمه مذکور در بند «ب» ماده(۲۲) قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان است که مؤدی به دلیل عدم ثبتنام در سامانه مؤدیان باید بپردازد.
ماده۳۷- تاخیر در پرداخت مالیاتها و عوارض موضوع این قانون در مواعد مقرر با رعایت مفاد ماده(۱۹) قانون مالیاتهای مستقیم، موجب تعلق جریمهای به میزان دودرصد (۲%) در ماه، نسبت به مالیات و عوارض پرداختنشده و مدت تاخیر از زمان انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه یا سررسید پرداخت مالیات و عوارض، هریک که مقدم باشد، خواهد بود.
تبصره- چنانچه مؤدی خارج از اراده خود امکان پرداخت مالیات و عوارض موضوع این قانون را در مواعد مقرر نداشته باشد، میتواند به هیاتهای حل اختلاف مالیاتی اعتراض نماید. در صورتیکه ادعای مؤدی با ارائه اسناد و مدارک مثبته در هیاتهای حل اختلاف مالیاتی پذیرفته شود، جریمه مذکور بخشیده میشود.