عناوین شغلی ماموران مالیاتی
برگرفته از کتاب گنجینه مالیات (1)
مؤلف: رضا ناجی مدیر ناجی تکس
سوال:عناوین شغلی ماموران مالیاتی به چه صورت است؟
پاسخ :
عناوین شغلی «ماموران مالیاتی» عبارت است از مدیر حسابرسی مالیاتی، مستشاری مالیاتی، دادرسی مالیاتی، دادستانی انتظامی مالیاتی، راهبری حسابرسی مالیاتی و حسابرسی مالیاتی.
آنچه معمولاً شما به عنوان مودی مالیاتی با آن سرو کار دارید در ذیل شغل حسابرسی مالیاتی با عناوین ذیل قرار میگیرد:
• حسابرس کل مالیاتی (رئیس امور یا ممیزکل سابق)
• رییس گروه حسابرسی مالیاتی (سرممیز سابق)
• حسابرس ارشد مالیاتی (کارشناس ارشد یا ممیز سابق)
• حسابرس مالیاتی (کارشناس یا کمک ممیز سابق)
1. معمولاً در ادارات مالیاتی حسابرس کل مالیاتی نقش مدیر ارشد را ایفا میکند و بسیاری از امور مرتبط با اداره و واحدهای مالیاتی مانند صدورحکم رسیدگی و نظارت بر نحوۀ اجرای صحیح آن، رسیدگی به درخواست تقسیط و بخشودگی مالیاتی مودیان، رسیدگی به اعتراض مودیان در اجرای ماده 238 قانون مالیاتهای مستقیم (پس از ابلاغ برگ تشخیص و مطالبه) و بسیاری موارد دیگر را انجام میدهد. از نظر چارت سازمانی حسابرس کل مالیاتی زیرمجموعه یکی از معاونتها تعریف میشود، اما به دلیل اینکه بسیاری از اختیارات را به صورت تمام و کمال پیدا میکند، معمولاً مهمترین شخصی است که به حل و فصل امورِ زیرمجموعه خود و مودیان میپردازد و از نظر سازمانی به شکلی است که تعدادی از گروههای مالیاتی و رئیس گروههای حسابرسی مالیاتی را راهبری مینماید.
2. رئیس گروه حسابرسی مالیاتی یا همان سرممیز سابق نقش مدیرداخلی را داشته و از نظر چارت سازمانی زیرمجموعۀ حسابرس کل مالیاتی تعریف میشود و بسته به اینکه چه حوزه کاری را راهبری میکند، مسئولیت قسمت مربوطه را به عهده میگیرد. برای مثال میتواند به عنوان مسئول حوزه کاری حسابرسی، نسبت به تخصیص مودیان انتخاب شده آن حوزه کاری برای حسابرسی، به حسابرس اقدام نموده و در این صورت مسئولیت تایید برنامه حسابرسی، نظارت بر اجرای حسابرسی، تایید گزارش حسابرسی و صدور برگ تشخیص مالیات یا برگ مطالبه را بر عهده خواهد داشت. رئیس گروه حسابرسی مالیاتی معمولاً یک تا چند واحد مالیاتی را مدیریت میکند و حسابرسان ارشد مالیاتی (ممیزان) تحت مدیریت ایشان به فعالیت خود ادامه میدهند.
3. حسابرس ارشد مالیاتی یا همان ممیز که در بسیاری مواقع از همین اصطلاح قدیمی برای ایشان استفاده میشود، بسته به اینکه در چه حوزه کاری فعالیت میکند، میتواند در ذیل رئیس گروه حسابرسی مالیاتی که مسئول یکی از حوزههای کاری محسوب میشود به فعالیت خود ادامه دهد. برای مثال در صورتی که حسابرسی ارشد مالیاتی در حوزه کاری حسابرسی (رسیدگی مالیاتی) فعالیت نماید، میتواند به عنوان مسئول حسابرسی ایفای نقش نماید. دریافت پرونده مودی از بایگانی، تدوین برنامه حسابرسی (شامل انتخاب یا ایجاد یک یا چند اظهارنامه مالیاتی در یک یا چند منبع مالیاتی حسب مورد برای حسابرسی، تعیین حوزههای شک هر اظهارنامه مالیاتی مبتنی بر منبع آن، انتخاب حسابرس یا حسابرسان مورد نیاز برای هر اظهارنامه به تفکیک حوزههای شک)، تهیه گزارش حسابرسی و کاربرگهای پیوست آن بر عهده مسئول حسابرسی (حسابرس ارشد مالیاتی)، حسابرس یا حسابرسان تعیین شده در برنامه حسابرسی حسب مورد میباشد و مسئول حوزه کاری حسابرسی (رئیس گروه حسابرسی مالیاتی) میبایست نسبت به موافقت یا عدم موافقت با موارد مذکور اقدام نماید. مسئول حسابرسی (حسابرس ارشد مالیاتی)، که اقدام کننده فرآیندهای مذکور میباشد در صورت عدم موافقت مسئول حوزه کاری حسابرسی (رئیس گروه حسابرسی مالیاتی) موظف است نسبت به اصلاح گزارش حسابرسی بر اساس نظر مسئول حوزه کاری حسابرسی (رئیس گروه حسابرسی مالیاتی) اقدام نماید. توجه داشته باشید که مسئول حوزه کاری حسابرسی و مسئول حسابرسی در برخی پروندهها میتواند به ترتیب حسابرس کل مالیاتی و رئیس گروه حسابرسی مالیاتی نیز باشند.
4. حسابرس مالیاتی یا همان کمک ممیز سابق از نظر چارت سازمانی در ذیل حسابرس ارشد مالیاتی تعریف میشود و همان طور که از اسم قدیمی آن پیداست در اموری که به حسابرس ارشد مالیاتی (ممیز) محول میشود، به عنوان کمک کننده به ایشان در حوزه کاری مربوطه فعالیت میکند. توجه داشته باشید که فقط حسابرس مالیاتی است که دارای مهر سازمانی نبوده و تقریباً تمام عملیاتی که انجام میدهد با نظارت و تایید حسابرس ارشد مالیاتی (ممیز) و رئیس گروه حسابرسی مالیاتی انجام میشود.
نکته مهم: مسئول حوزه کاری حسابرسی از بین معاون مدیرکل یا مدیر یا حسابرسان کل مالیاتی یا روسای گروه حسابرسی مالیاتی انتخاب میشود. البته به نحوی که در موارد فوق توضیح داده شد، معمولاً در حال حاضر روسای گروه حسابرسی مالیاتی مسئولیت حوزه کاری حسابرسی را برعهده دارند.
آیین نامه اجرایی موضوع ماده 219 قانون مالیاتهای مستقیم اصلاحیه مصوب 31/04/1394 شماره: 180718 تاریخ: 1398/09/13
فصل دوم- ساختار تشکیلاتی و ماموران مالیاتی
ماده 2- کارکنان سازمان که عهده دار انجام وظایف موضوع «قانون»، «ق.م.ا»، فرآیندهای مصوب طرح جامع مالیاتی و وظایفی از قبیل راهبری، نظارت، اتوماسیون و پشتیبانی هستند در عداد ماموران مالیاتی بوده و مشمول ضوابط این آیین نامه میباشند.
ماده 3- عناوین شغلی «ماموران مالیاتی» عبارت است از مدیر حسابرسی مالیاتی، مستشاری مالیاتی، دادرسی مالیاتی، دادستانی انتظامی مالیاتی، راهبری حسابرسی مالیاتی و حسابرسی مالیاتی.
عناوین پستی در هر شغل به شرح ذیل میباشد:
شغل | عناوین پستی |
مدیر حسابرسی مالیاتی | رییس کل معاون سازمان رییس امور مالیاتی شهر و استان تهران معاونین امور مالیاتی شهر و استان تهران مدیر کل معاون مدیر کل مدیر |
مستشاری مالیاتی | رییس شورای عالی مالیاتی معاون رییس شورای عالی مایلاتی رییس شعبه عضو شورای عالی مالیاتی عضو هیات رسیدگی به تخلفات اداری مالیاتی |
دادرسی مالیاتی | نماینده سازمان در هیاتهای حل اختلاف مالیاتی رییس امور هماهنگی هیاتهای حل اختلاف مالیاتی رییس گروه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی کارشناس ارشد هیاتهای حل اختلاف مالیاتی |
دادستانی انتظامی مالیاتی | دادستان انتظامی مالیاتی معاون دادستانی انتظامی مالیاتی دادیار مسئول انتظامی مالیاتی دادیار انتظامی مالیاتی |
راهبری حسابرسی مالیاتی | رییس امور راهبری مالیاتی کارشناس راهبری مالیاتی |
حسابرسی مالیاتی | حسابرس کل مالیاتی رییس گروه حسابرسی مالیاتی حسابرس ارشد مالیاتی حسابرس مالیاتی |
تبصره 1- پست حسابرسی مالیاتی قابل تخصیص در شغل حسابرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی (3 و 2 و 1) میباشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 80 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حداقل 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابیهای تخصصی (مصاحبه یا آزمون) میباشد.
تبصره 2- پست حسابرسی ارشد مالیاتی/ کارشناس ارشد هیاتهای حل اختلاف مالیاتی قابل تخصیص در شغل حسابرسی مالیاتی/ دادرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی (3 و 2 و 1) میباشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 85 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حدالق 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابیهای تخصصی (مصاحبه یا آزمون) میباشد.
تبصره 3- پست رییس گروه حسابرسی مالیاتی/ رییس گروه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی قابل تخصیص در شغل حسابرسی مالیاتی/ دادرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی(3 و 2و 1) میباشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 85 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حداقل 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابیهای تخصصی (مصاحبه یا آزمون) میباشد.
تبصره 4- پست حسابرسی کل مالیاتی قابل تخصیص در شغل حسابرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی(3 و 2و 1) میباشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 85 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حداقل 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابیهای تخصصی (مصاحب یا آزمون) میباشد.
تبصره 5- پستهای رییس امور هماهنگی هیاتهای حل اختلاف مالیاتی، رییس گروه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی و کارشناس ارشد هیاتهای حل اختلاف مالیاتی قابل تخصیص در شغل دادرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی(3 و 2و 1) میباشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 85 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حداقل 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابیهای تخصصی (مصاحبه یا آزمون) میباشد.
تبصره 6- پستهای رییس امور راهبری مالیاتی و کارشناس راهبری مالیاتی قابل تخصیص در شغل راهبری حسابرسی مالیاتی شامل 3 سطح افقی (3 و 2و 1) میباشد و ارتقاء به ترتیب از سطح 3 به 1 منوط به کسب حداقل میانگین 85 درصد امتیاز ارزیابی عملکرد با حداقل 1 سال سابقه در سطح قبلی و کسب امتیاز لازم در نتایج حاصل از ارزیابیهای تخصصی (مصاحبه یا آزمون) میباشد.
تبصره 7- ارتقای شاغلین در تبصرههای 1 تا 6 به پست بالاتر الزاما از سطح یک با حداقل یک سال سابقه در همان سطح صورت خواهد پذیرفت.
تبصره 8- پست رییس امور هماهنگی هیاتهای حل اختلاف مالیاتی با پست حسابرس کل مالیاتی، پست رییس گروه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی با پست رییس گروه حسابرسی مالیاتی و پست کارشناس ارشد هیاتهای حل اختلاف مالیاتی با پست حسابرس ارشد مالیاتی همتراز و متناظر بوده و کلیه تجارت و سوابق آنها مرتبط و قابل احتساب میباشد.
تبصره 9- کلیه پستهای سازمانی که عهده دار وظایفی نظیر راهبری، نظارت، اتوماسیون و پشتیبانی میباشند، مشمول مشاغل موضوع ماده 3 این آیین نامه قرار میگیرند.
تبصره 10- کلیه عناوین شغلی موضوع ماده 3 این آیین نامه در عداد حسابرسان مالیاتی به شمار میروند، کارشناس/ رییس امور حقوقی شاغل در سازمان از جمله دادستانی انتظامی مالیاتی تابع مقررات کارشناس/ رییس امور هماهنگی مالیاتی میباشند، همچنین ارتقاء ماموران مالیاتی منوط به وجود پست سازمانی و احراز شرایط پست مزبور خواهد بود. انتقال ماموران مالیاتی با درخواست خود به سایر واحدهای سازمانی و انتصاب آنان در پستهای پایین تر با رعایت ضوابط نقل و انتقال ماموران مالیاتی بلامانع میباشد.
تبصره 11- پست نماینده هیاتهای حل اختلاف مالیاتی به دو سطح افقی 1 و 2 تقسیم بندی میشود و ارتقا از سطح 2 به 1 منوط به کسب حداقل امتیاز 85 ارزیابی عملکرد با حداقل 3 سال سابقه در سطح قبلی میباشد.
ماده 4- حسابرس مالیاتی از بین کارمندان فعلی یا جدید الاستخدام «سازمان» که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب میشود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیتهای مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه مینماید.
تبصره - ادامه خدمت کارکنانی که در حال حاضر در پستهای سازمانی پایین تر از حسابرس مالیاتی و کارشناس راهبری مالیاتی از قبیل کاردان مالیاتی و کمک حسابرس مالیاتی اشتغال دارند یا همان پست سازمانی بلامانع بوده و ارتقای آنها به پستهای بالاتر سازمانی با رعایت سایر قواننی و مقررات منوط به ارائه مدرک تحصیلی کارشناسی در رشته تحصیلی مرتبط است.
ماده 5- حسابرس ارشد مالیاتی از بین حسابرسان مالیاتی سطح یک «سازمان» که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر یا رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب میشود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیتهای مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه مینماید.
تبصره- در صورت نبود کارمند واجد شرایط مذکور در این ماده و با درخواست اداره کل امور مالیاتی ذیربط و تأیید دادستان انتظامی مالیاتی، ارتقای حسابرس مالیاتی سطح 2 به حسابرس ارشد مالیاتی/کارشناس ارشد هیاتهای حل اختلاف مالیاتی، منوط به کسب حداقل 85 درصد از میانگین امتیاز ارزیابی عملکرد و کسب امتیاز لازم در ارزیابیهای تخصصی (مصاحبه یا آزمون)، امکان پذیر خواهد بود.
ماده 6- رییس گروه حسابرسی مالیاتی از بین حسابرسان ارشد مالیاتی سطح یک یا کارشناس راهبری با حداقل 3 سال سابقه در همان پست که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب میشود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیتهای مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه مینماید.
ماده 7- حسابرس کل مالیاتی از بین ماموران مالیاتی با پستهای رییس گروه حسابرسی مالیاتی سطح یک که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب میشود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیتهای مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه مینماید.
انتصاب حسابرس کل مالیاتی به پست رئیس امور راهبری مالیاتی و یا دادیار مسئول مالیاتی و بالعکس بلامانع میباشد.
ماده 8- کارشناس ارشد هیاتهای حل اختلاف مالیاتی، از بین حسابرسان ارشد مالیاتی «سازمان» با حداقل3 سال سابقه در همان پست که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب میشود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیتهای مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه مینماید.
ماده 9- رییس گروه هیات حل اختلاف مالیاتی، از بین رییس گروههای حسابرسی مالیاتی با حداقل 3 سال سابقه در همان پست یا کارشناسی ارشد سطح یک هیاتهای حل اختلاف مالیاتی با دو سال سابقه در همان سطح «سازمان» که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب میشود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیتهای مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه مینماید.
ماده 10-رییس امور هماهنگی هیاتهای حل اختلاف مالیاتی از بین ماموران مالیاتی با پستهای رییس گروه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی سطح یک یا رییس گروه حسابرسی مالیاتی سطح یک در همان پستها که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر با رشته تحصیلی مرتبط بوده انتخاب میشود و تحت نظر مسئول ذی ربط در چارچوب فعالیتهای مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه مینماید.
ماده 11- نماینده سازمان در هیاتهای حل اختلاف از بین کارمندان سازمان دارای مدرک کارشناسی و بالاتر از رشته تحصیلی مرتبط و دارای حداقل 10 سال سابقه خدمت که حداقل 6 سال آن را در امور مالیاتی اشتغال داشته و در امر مالیاتی بصیر و مطلع باشند انتخاب میشوند و تحت نظر مسئول مربوط در چارچوب فعالیتهای مربوط به نظام مالیاتی کشور انجام وظیفه مینماید.
تبصره - بصیر و مطلع بودن در این ماده عبارت است از دارا بودن پست سازمانی حسابرس کل با حداقل یک سال سابقه، رییس گروه حسابرسی مالیاتی سطح یک با حداقل چهار سال سابقه در همان سطح، دادیار مسئول انتظامی مالیاتی با حداقل یک سال سابقه و رییس گروه راهبری مالیاتی سطح یک با حداقل یک سال سابقه در همان سطح و یا پستهای بالاتر.
ماده 12- عضو شورای عالی مالیاتی از بین اشخاص صاحب نظر، مطلع و مجرب در امور حقوقی، اقتصادی، مالی، حسابداری و حسابرسی که دارای حداقل مدرک کارشناسی یا معادل در رشتههای مذکور به پیشنهاد رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور و حکم وزیر امور اقتصادی و دارایی منصوب میشوند.
ماده 13- روسای شعب از بین اعضای شورای عالی مالیاتی شاغل در سازمان امور مالیاتی کشور، توسط رییس شورای عالی مالیاتی انتخاب میشوند.
تبصره: معاون شورای عالی مالیاتی از بین کارکنان سازمان منصوب میشود.
ماده 14- رشتههای تحصیلی مطلوب عبارت است از حسابداری، حسابرسی، بازرگانی، مدیریت، اقتصاد، حقوق، مهندسی صنایع و رشتههای مصرح در طرح طبقه بندی مشاغل، همچنین به منظور تحقق اهداف طرح جامع مالیاتی استفاده از رشتههای تحصیلی امور فناوری اطلاعات از قبیل سخت افزار، نرم افزار، مهندسی فناوری اطلاعات، مدیریت فناوری اطلاعات و سایر رشتهها حسب تشخیص سازمان امکان پذیر میباشد.
تبصره- ماموران مالیاتی که پیش از تاریخ تصویب این آیین نامه به استخدام سازمان امور مالیاتی کشور (وزارت امور اقتصادی و دارایی) درآمده اند از شمول حکم این ماده مستثنی میباشند.[2]
ماده 15- مدیران کل امور مالیاتی در واحدهای سازمانی موظفند نقشهای مربوط به فرآیندهای مرتبط با اجرای نظام جامع مالیاتی را به استثنای نقشهایی که طبق این آیین نامه به پستهای خاصی تخصیص داده شده به هر یک از ماموران مالیاتی تخصیص دهند.
ماده 16- تطبیق و انتخاب ماموران مالیاتی شاغل به عناوین پستی موضوع این آیین نامه به ترتیب زیر میباشد:
شغل | عناوین پستی فعلی | عناوین پستی جدید |
دادرسی مالیاتی
| نماینده سازمان در هیاتهای حل اختلاف مالیاتی | نماینده سازمان در هیاتهای حل اختلاف مالیاتی |
رییس امور حسابرسی مالیاتی | رییس امور هماهنگی هیاتهای حل اختلاف مالیاتی (سطوح 1-2-3) | |
رییس گروه حسابرسی مالیاتی | رییس گروه هیاتهای حل اختلاف مالیاتی (سطوح 1-2-3) | |
حسابرس ارشد مالیاتی | کارشناس ارشد هیاتهای حل اختلاف مالیاتی (سطوح 1-2-3) | |
دادستانی انتظامی مالیاتی | دادستان انتظامی مالیاتی | دادستان انتظامی مالیاتی |
معاون دادستان انتظامی مالیاتی | معاون دادستان انتظامی مالیاتی | |
دادیار مسئول انتظامی مالیاتی | دادیار مسئول انتظامی مالیاتی | |
دادیار انتظامی مالیاتی | دادیار انتظامی مالیاتی | |
راهبری حسابرسی مالیاتی | رییس گروه مالیاتی | رییس امور راهبری مالیاتی (سطوح 1-2-3) |
کارشناس مالیاتی | کارشناس راهبری مالیاتی (سطوح 1-2-3) | |
حسابرسی مالیاتی | رییس امور حسابرسی مالیاتی | حسابرس کل مالیاتی (سطوح 1-2-3) |
رییس گروه حسابرسی مالیاتی | رییس گروه حسابرسی مالیاتی (سطوح 1-2-3) | |
حسابرس ارشد مالیاتی | حسابرس ارشد مالیاتی (سطوح 1-2-3) | |
حسابرس مالیاتی | حسابرس مالیاتی (سطوح 1-2-3) |
تبصره 1- تطبیق پستهای فعلی ماموران مالیاتی دارای مدارک تحصیلی پایین تر از کارشناسی بلامانع بوده لیکن ارتقاء آنان به پست سازمانی بالاتر منوط به ارایه مدرک تحصیلی کارشناسی مرتبط میباشند.
تبصره 2- تعیین سطوح در تطبیق پستهای سازمانی فعلی (در زمان تصویب این آیین نامه) به پستهای سازمانی جدید صرفا بر اساس سنوات خدمت در همان پست انجام خواهد شد.
ماده 17- نظر به ضرورت حفظ و تداوم صلاحیت حرفهای ماموران مالیاتی و در راستای مقتضیات و مصالح اداری در تمامی مشاغل موضوع این آیین نامه امکان تغییر محل خدمت یا تنزل در سطوح یا پستهای سازمانی به سطوح یا پستهای دیگر با درخواست مدیر کل مربوط و یا تایید دادستان انتظامی مالیاتی و موافقت رئیس کل سازمان یا رای هیات رسیدگی به تخلفات اداری مالیاتی حسب مورد با رعایت مقررات مربوط، امکان پذیر میباشد.