پاسخ :

هر هیات شامل 3 نفر است: (در صورتی که کمتر از 3 نفر باشد جلسه رسمیت ندارد و باید در زمان دیگری برگزار گردد.)
1. نماینده سازمان مالیاتی
2. قاضی بازنشسته یا حقوق دان مطلع
3. نماینده مودی (یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران، اتاق تعاون ایران، جامعه حسابداران رسمی ایران، جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران، مجامع حرفه ‌ای، اتاق اصناف ایران، شورای اسلامی شهر، کانون وکلا، مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده)

موارد مهم
1. مرجع رسیدگی به کلیه اختلاف‌های مالیاتی جز در مواردی که ضمن مقررات قانون مالیات‌های مستقیم، مرجع دیگری پیش ‌بینی ‌شده‌، هیأت حل اختلافات مالیاتی است‌.
2. مودی همزمان با اعتراض به برگ تشخیص یا مطالبه مالیات یکی از مراجع بند 3 ماده 244 قانون مالیاتی‌های مستقیم. (یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران، اتاق تعاون ایران، جامعه حسابداران رسمی ایران، جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران، مجامع حرفه ‌ای، اتاق اصناف ایران، شورای اسلامی شهر، کانون وکلا، مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده) را به‌عنوان نماینده خود جهت شرکت در جلسات هیأت حل اختلاف مالیاتی معرفی می‌‌نماید.
3. جلسات هیأتهای حل اختلاف مالیاتی با حضور هر سه عضو رسمیت می‌‌یابد و رأی هیأت با اکثریت آراء قطعی و لازم ‌الاجراء است، ولی نظر اقلیت باید در متن رأی قید گردد.
4. هیأتهای حل اختلاف مالیاتی دارای استقلال کامل بوده و صرفا اداره امور دبیرخانه‌ای هیأتهای حل اختلاف مالیاتی و تشکیل جلسات هیأتها به عهده سازمان امور مالیاتی می‌‌باشد.
5. . انشای رأی با رعایت اصل عدالت و بی‌طرفی کلیه اعضا و متکی به اسناد و مدارک مثبته و دلایل و شواهد متقن در همان جلسه و یا حداکثر ظرف سه روز کاری پس از برگزاری جلسه، توسط قاضی بازنشسته یا حقوق دان مطلع ‌به عمل آمده و به امضای تمامی اعضا می‌‌رسد.
6. مودی یا نماینده قانونی وی مجاز به حضور کامل در جلسه و ارائه دفاعیات به صورت کتبی یا شفاهی است.
7. اظهارات شفاهی مودی یا نماینده قانونی وی باید در صورتجلسه قید و به امضای وی برسد.
8. سازمان امور مالیاتی به ‌منظور اعمال نظارت موثر بر عملکرد هیأتهای حل اختلاف مالیاتی، مکلف است نسبت به مستندسازی فرآیند برگزاری جلسات هیأت به نحو مقتضی اقدام کند.
9. سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است حداقل یک هفته قبل از تشکیل جلسه هیأت به نحو مقتضی زمینه دسترسی اعضای هیأت حل اختلاف مالیاتی را برابر مقررات مربوط به مندرجات پرونده مورد اعتراض فراهم نماید.
10. واحدهای دادرسی مالیاتی در هر استان مستقل از اداره کل مالیاتی استان تشکیل می‌‌شود.
11. پس از استقرار سامانه مودیان، ثبت اعتراض توسط مودی، انتخاب یکی از مراجع موضوع بند (3) این ماده، ارائه هرگونه لایحه به هیأتهای حل اختلاف، مشاهده اسناد، مدارک و اطلاعات مورد نیاز، ابلاغ تاریخ تشکیل جلسات هیأت، اطلاع از نتایج دادرسی و هرگونه اطلاع دیگر در خصوص پرونده دادرسی مالیاتی از طریق سامانه مذکور انجام می‌‌شود.
12. سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است زمینه دسترسی کامل مودی و یا نماینده قانونی وی به مفاد پرونده مورد اعتراض را حداقل یک هفته قبل از تشکیل هیأت فراهم نماید.
13. هر گاه اعتراض مودی توسط وکیل یا نماینده قانونی او یا ولی یا وارث یا وصی و یا قیم به عمل آید تصویر مدارکی که اثبات کننده سمت وی باشد باید به پیوست آن ارائه گردد.
14. مودی می‌تواند وکیل خود را از بین وکلای دادگستری و یا سایر اشخاص به موجب سند رسمی تنظیمی انتخاب نماید. در این صورت می‌بایست حدود اختیارات وی صراحتا در متن وکالتنامه احصاء شود.
15. حق تمبر موضوع ماده 103 ق.م.م (مبلغی که بابت وکالت مودی باید به سازمان مالیاتی پرداخت گردد.) چنانچه محاسبه و پرداخت نشده باشد می‌بایست پس از محاسبه توسط کارشناس هیأت طبق ماده مذکور از سوی مودی پرداخت و رسید آن تسلیم دبیرخانه هیأت شود و در هنگام رسیدگی توسط اعضاء هیأت کنترل گردد.
16. اشخاص مجاز به حضور در هیأتهای حل اختلاف مالیاتی عبارتند از: شخص مودی (درمورد اشخاص حقوقی صاحبان امضاء مجاز با ارائه تصویر آخرین روزنامه رسمی)، وکیل مودی با ارائه وکالت نامه رسمی، وراث، کارمند حقوق بگیر اشخاص حقوقی با همراه داشتن معرفی نامه از شخص حقوقی با تائید واحد مالیاتی مربوط. (با ارائه مدارک جهت تشخیص هویت نامبردگان)
17. برگ دعوت تعیین وقت شده هیأت حل اختلاف مالیاتی در سه نسخه تنظیم، که نسخه دوم پس از ابلاغ به مودی جهت اعلام تعیین زمان تشکیل هیأت به امور مالیاتی مربوط ارسال می‌گردد.
18. دبیرخانه هیات حل اختلاف مالیاتی مکلف است حداکثر ظرف مدت 5 روز پس از دریافت اعتراض مودی نسبت به تعیین وقت و ابلاغ برگ دعوت مربوط که متضمن تعیین زمان و مکان و ساعت تشکیل هیأت است اقدام نماید.
19. وقت رسیدگی هیأت حل اختلاف مالیاتی در مورد هر پرونده، جهت حضور مودی یا نماینده وی و نیز اعزام نماینده اداره امور مالیاتی توسط دبیرخانه هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی به آنها ابلاغ می‌گردد. (فاصله تاریخ ابلاغ و روز تشکیل جلسه هیأت نباید کمتر از 10 روز باشد مگر به درخواست مودی وموافقت امورهیأت حل اختلاف مالیاتی، بدیهی است روز ابلاغ و روز اقدام جزء مدت محسوب نمی‌شود.)
20. دبیرخانه هیأت حل اختلاف مالیاتی موظف است، پس از تعیین وقت، تاریخ تعیین شده را حداکثر تا یک هفته قبل از تشکیل جلسه جهت حضور اعضاء کتبا به اطلاع آنان برساند.
21. هرگاه مودی طی درخواست کتبی و جداگانه برابر فرم مربوط، تقاضای رسیدگی خارج از نوبت بنماید با موافقت مسئول امور هیأتهای حل اختلاف مالیاتی، رسیدگی خارج از نوبت توسط هیأت حل اختلاف مالیاتی صورت خواهد پذیرفت.
22. در صورت فوت مودی کلیه حقوق و تکالیف مربوط به چگونگی رسیدگی به اعتراض مودی به وراث او منتقل می‌شود در این صورت اوقات رسیدگی هیأت باید به همه وراث ابلاغ شود. عدم حضور وراث، وکیل یا نماینده قانونی آنها مانع از رسیدگی هیأت نمی‌باشد.
23. هر گاه به هر علتی هیأت حل اختلاف مالیاتی در وقت مقرر تشکیل نگردد لازم است ظرف مدت یک هفته، وقت جلسه بعدی به مودی و واحد مالیاتی ابلاغ شود.
24. تعویق زمان جلسه رسیدگی هیأت، بنا به درخواست کتبی مودی برابر فرم مربوط و با تسلیم مدارک و دلایل موجه، پس از بررسی مسئول دبیرخانه هیأت حل اختلاف مالیاتی فقط برای یک بارمجازخواهدبود. (در موارد استثناء تمدید مهلت رسیدگی منوط به موافقت مدیر کل مربوطه خواهد بود.)
25. اداره امور مالیاتی ذیربط مکلف است ظرف مدت 72 ساعت قبل از تشکیل جلسه پرونده را متضمن معرفی نماینده اداره جهت شرکت در هیأت به انضمام ادله قانونی در پاسخ به اعتراض مودی کتبا در قبال اخذ رسید به دبیرخانه هیأت حل اختلاف مالیاتی تسلیم نماید.
26. قبل از تشکیل جلسه هیأت حل اختلاف مالیاتی، بررسی لازم توسط دبیرخانه صورت گرفته و چنانچه موارد نقص در پرونده مشاهده شود، پرونده مذکور بدون طرح در هیأت حل اختلاف مالیاتی، به قسمت مربوط ارسال، تا نسبت به رفع نقص و اعاده آن اقدام لازم صورت پذیرد.
27. هرگاه به دلیل نقص در رسیدگی یا لزوم بررسی اسناد و مدارک نزد اشخاص ثالث یا کثرت اسناد و مدارک ارائه شده، هیأت حل اختلاف مالیاتی قرار کارشناسی صادر نماید، مجری یا مجریان قرار مکلفند حداکثر ظرف مدت یکماه نسبت به رسیدگی به پرونده مزبور و اجرای کامل موارد مورد درخواست هیأت اقدام لازم معمول و مراتب را جهت اتخاذ تصمیم نهایی گزارش نمایند. چنانچه اجرای قرار مذکور ظرف مهلت تعیین شده امکان پذیر نباشد موضوع توسط مجری قرار به دبیرخانه هیأتها منعکس و این مدت حداکثر تا 2 ماه توسط هیأت قابل تمدید می‌باشد.
28. دبیرخانه هیأتهای حل اختلاف مالیاتی مکلف است پس از وصول گزارش مأموران مجری قرار، گزارش یاد شده را جهت کسب نظر به هیأت صادر کننده قرار ارسال نماید. چنانچه هیأت مذکور، گزارش تنظیم شده را کافی به مقصود دانست پس از پاراف ذیل آن مراتب جهت دعوت از مودی به دبیرخانه هیأتها ارسال تا مطابق با بند 14 دستور العمل جاری اقدام گردد در غیر اینصورت با اعلام کتبی ذیل گزارش مربوطه، موارد به کارشناس مجری قرار جهت رفع نقص و اعاده آن ارجاع می‌گردد که در اینگونه موارد پانزده روز به مدت مندرج در بند 22 دستورالعمل جاری اضافه خواهد شد.
29. در صورتی که مودی مالیاتی به نحوه ارزیابی دارایی‌ها از سوی واحد مالیاتی ذیربط معترض باشد می‌تواند، برابر فرم مربوطه، اعتراض و درخواست استفاده از خدمات کارشناس رسمی دادگستری را با قبول هزینه آن به دبیرخانه هیأتهای حل اختلاف مالیاتی اعلام دارد.
30. دبیرخانه هیأتهای حل اختلاف مالیاتی موظف است ضمن ثبت درخواست مودی و تعیین کارشناس رسمی دادگستری و اخذ گزارش کارشناس رسمی حداکثر ظرف مدت زمان 60 روز، نسبت به احاله پرونده به هیأت حل اختلاف مالیاتی جهت صدور رأی اقدام نماید.
31. در صورت درخواست کتبی مودی، یا وکیل یا نماینده قانونی وی، اداره امور مالیاتی یا هیأت حل اختلاف مالیاتی موظف است حسب مورد رونوشت جزئیات گزارش را که مبنای صدور برگ تشخیص قرار گرفته است و همچنین گزارش اجرای قرار را به وی اعلام نموده و هرگونه توضیحی را که در این خصوص بخواهد به او بدهند.
32. چنانچه رسیدگی هیأت حل اختلاف مالیاتی منجر به صدور قرار اعم از رسیدگی یا رفع نقص شود ابلاغ نسخه ایی از قرار صادره جهت اطلاع مودی الزامی می‌باشد.
33. در مواردی که مالیات مودی هنوز قطعی نشده یا مراحل اجرایی آن طی نشده است و بیم تفریط مال یا اموال از طرف مودی به قصد فرار از پرداخت مالیات می‌رود، اداره امور مالیاتی باید با ارائه دلایل کافی از هیأت حل اختلاف مالیاتی قرار تامین مالیات را بخواهد و در صورتی که هیأت صدور قرار را لازم تشخیص دهد ضمن تعیین مبلغ، قرار مقتضی صادر خواهد کرد.
34. در صورتی که قرار تأمین اجراء گردد و مودی به موجب رأی قطعی هیأت یا سایر مراجع ذیصلاح مستحق پرداخت مالیات نباشد و برابر قرار تأمین صادره متحمل خسارتی گردد، اداره امور مالیاتی متقاضی قرار تأمین، برابر قوانین و مقررات مربوط، مسئول و پاسخگو خواهد بود. و متخلف مورد تعقیب انتظامی مالیاتی قرار خواهد گرفت.
35. رأی هیأت حل اختلاف مالیاتی بایستی متضمن اظهارنظر موجه و مدلل نسبت به اعتراض مودی بوده، و در صورت اتخاذ تصمیم به تعدیل درآمد مشمول مالیات، جهات و دلایل آن توسط هیأت در متن رای قید شود.
36. هیأتهای حل اختلاف مالیاتی موظفند به اختلافات مالیاتی طبق قانون مالیاتهای مستقیم و سایر قوانین و مقررات موضوعه رسیدگی نموده و رأی مقتضی صادر نمایند و در مورد جزئیات اعتراض به طور مشخص تعیین تکلیف نموده و از صدور آراء به صورت عام و کلی خودداری نمایند.
37. هرگاه در تنظیم و نوشتن رأی هیأت حل اختلاف مالیاتی، اشتباهی در محاسبه مأخذ مشمول مالیات یا درآمد مشمول مالیات مورد رأی صورت گیرد، قبل از صدور برگ اجرایی، هیأت رأسا به درخواست مودی یا اداره امور مالیاتی مربوط به موضوع رسیدگی و رای را تصحیح می‌نماید، رأی اصلاحی به مودی ابلاغ خواهد شد. تسلیم رأی اصلی بدون رای اصلاح شده ممنوع می‌باشد. آن بخش از حکم موضوع رأی که مورد اشتباه نبوده در صورت قطعیت اجراء خواهد شد.
38. دبیرخانه هیأت مکلف است رأی صادره را حداکثر ظرف مدت 48 ساعت از تاریخ صدور به مودی ابلاغ و نسخه‌ای از رأی ابلاغ شده را به اداره امور مالیاتی ذیربط ارسال نماید.
39. هیأت حل اختلاف مالیاتی در صورت تقاضای استرداد اعتراض یا قبول مالیات مطالبه شده از سوی مودی در جلسه هیأت، می‌بایست رأی مقتضی مبنی بر تائید درآمد مشمول مالیات را صادر نماید.
40. هر گاه رسیدگی به اعتراض مودی در گرو رسیدگی به پرونده مالیاتی دیگری باشد هیأت می‌تواند با صدور قرار رسیدگی و تجدید وقت، رسیدگی به اعتراض مودی را به بعد از اعلام نظر کارشناسی موکول نماید. و چنانچه رسیدگی به اعتراض مودی منوط به اثبات ادعایی باشد که رسیدگی به آن در صلاحیت مرجع دیگری است، رسیدگی به اختلاف تا اتخاذ تصمیم از مرجع صلاحیت دار متوقف می‌شود. در این مورد مودی مالیاتی مکلف است ظرف یکماه در مرجع صالح اقامه دعوی نموده و رسید آن را به دبیرخانه هیأت حل اختلاف مالیاتی تسلیم نماید، در غیر اینصورت خواسته مودی به موجب قراری توسط هیأت حل اختلاف مالیاتی رسیدگی می‌شود و رأی مقتضی صادر می‌گردد.
41. صدور اوراق مالیاتی به نام افراد متعدد در یک برگ صحیح نمی‌باشد. در اینگونه موارد باید برای هر مودی برگ جداگانه صادر و به نشانی اعلام شده از طرف مودی ابلاغ گردد.
42. اعضای هیأتهای حل اختلاف مالیاتی و مجریان قرار کارشناسی نباید سابقه هیچگونه اظهار نظری در مقام یکی از مأموران مالیاتی در خصوص پرونده مودی داشته باشند.
43. امور مربوط به هیأت‌ها در ادارات امور مالیاتی که هیأت حل اختلاف مالیاتی مستقل ندارند از نظر تعیین وقت و سایر موارد ارجاعی به هیأت، بر عهده رئیس امور مالیاتی ذیربط می‌باشد.
44. چنانچه دو پرونده مرتبط به هم، مربوط به یک مودی در دو هیأت ذیصلاح مطرح باشد بنا به تقاضای مودی و عدم وجود منع قانونی، رسیدگی لازم در یک هیأت صورت می‌گیرد.
45. مرجع رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی که به اداره وصول و اجراء ارجاع گردیده و مودی نسبت به اقدامات اجرایی و یا به اجراء گذاردن مالیات قبل از قطعیت شکایت دارد، هیأت حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده 216 ق.م.م می‌باشد.
46. پس از صدور و ابلاغ برگ تشخیص مالیات چنانچه برابر ادعای مودیان مالیاتی، مطالبه مالیات از غیر مودی صورت گرفته باشد با تسلیم اعتراض مودی، در صورتیکه امکان رسیدگی تشخیص و مطالبه مالیات از مودی واقعی با رعایت مواد 156 و 157 قانون مالیاتهای مستقیم وجود داشته باشد موضوع توسط رئیس امور مالیاتی مربوطه در مهلت مقرر در ماده 238 قانون مذکور مورد رسیدگی و حل و فصل قرار می‌گیرد در غیر این صورت با ارجاع پرونده از سوی رئیس امور مالیاتی مربوط، در اجرای تبصره ماده 157 قانون مالیاتهای مستقیم، پرونده در هیات حل اختلاف مالیاتی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.