نتایج عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی
برگرفته از کتاب گنجینه مالیات (1)
مؤلف: رضا ناجی مدیر ناجی تکس
سوال:اظهارنامه مالیاتی ارسال نکنم چه میشود؟
پاسخ :دو نوع تنبیه مالی برای شما در نظر گرفته میشود، اول اینکه از معافیت سالانه مشاغل بهره مند نخواهید شد و دوم اینکه 30 درصد جریمه غیرقابل بخشودگی به شما تعلق خواهد گرفت.
در ذیل این سوال، سوالات مشابهی هم مطرح است، برای مثال ارسال اظهارنامه مالیاتی چه نفعی دارد؟ آیا فقط ارسال اظهارنامه مالیاتی مهم است و یا نحوه تکمیل آن هم اهمیت دارد؟
برای پاسخ به اینگونه سوالات باید ابتدا فلسفه و چرایی ارسال اظهارنامه مالیاتی و اهمیت آن را بیان کرد. باید بدانیم شاید از نظر ظاهری ارسال اظهارنامه مالیاتی یک تکلیف باشد که شخص چنانچه انجام ندهد مشکلاتی برای وی ایجاد میشود؛ اما بیش از یک تکلیف یک امتیاز است. امتیازی که قانون گذار به اشخاص میدهد تا بتوانند درآمدها و هزینهها و سایر موارد مندرج در فرم اظهارنامه مرتبط با شغل خود را تکمیل کرده و پس از مشخص شدن درآمد مشمول مالیات شغلی خود (سودِ خود)، نسبت به محاسبه مالیات ابرازشده و پرداخت آن اقدام نمایند.
در این حالت است که مودی مالیاتی براساس سود ابرازی خود، مالیات خودش را پرداخت نموده و درصورت عدم کتمان درآمد و انجام کلیه موارد قانونی مرتبط، مالیات ابرازی وی پذیرفته خواهد شد.
حال برگردیم به سوال اصلی که چنانچه اظهارنامه ارسال نکنم چه میشود؟
مهمترین تنبیه و جریمه مالی که در عدم ارسال اظهارنامه در موعد مقرر، برای شما در نظر گرفته شده است:
1. عدم استفاده از معافیت سالانه مشاغل (تنبیه مالیاتی) ( معمولاً سالانه مبلغی مثلاً تا 40 میلیون تومان سود شما را از مالیات معاف میکنند، این معافیت برای اشخاصی در نظر گرفته میشود که اظهارنامه و فرمها و مدارک قانونی خود را در موعد مقرر تسلیم اداره مالیاتی مینمایند در غیر اینصورت امکان استفاده از این معافیت وجود ندارد.)
2. جریمه غیرقابل بخشودگی 30 درصد از اصل مالیات است. (جریمه مالی)
مسئله دیگرِ عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی که هنوز خیلی به آن توجه نشده است، جرم مالیاتی میباشد. در ماده 274 قانون مالیاتهای مستقیم که جرم مالیاتی را تعریف میکند و مرتکبین به آن را به مجازاتهای درجه شش (حبس بیش از شش ماه تا دو سال، جزای نقدی بیش از بیست میلیون (6۰.۰۰۰.۰۰۰)ریال تا هشتاد میلیون (240.۰۰۰.۰۰۰)ریال، شلاق از سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه و تا نود و نه ضربه در جرایم منافی عفت، محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال، انتشار حکم قطعی در رسانه ها، ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال، ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال، ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال) محکوم مینماید در بند 2 و 6 آن که به موضوع بحث ما مرتبط است موارد زیر جرم انگاری شده است:
۲- اختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن
۶ - خودداری از انجام تکالیف قانونی در خصوص تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینهای در سه سال متوالی
بنابراین برای عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی هم تنبیه و جریمه مالی در نظر گرفته شده و هم جرم انگاری شده است.
قانون مالیاتهای مستقیم
ماده 100 - مودیان موضوع این فصل این قانون مکلف اند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیتهای شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونهای که وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد تنظیم و تا آخر خرداد ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده (131) این قانون پرداخت نمایند.
ماده 101- درآمد سالانه مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل که اظهارنامه مالیاتی خود را طبق مقررات این فصل در موعد مقرر تسلیم کردهاند تا میزان معافیت موضوع ماده (84) این قانون از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخهای مذکور در ماده (131) این قانون مشمول مالیات خواهد بود. شرط تسلیم اظهارنامه برای استفاده از معافیت فوق نسبت به عملکرد سال 1382 به بعد جاری است.
تبصره 1- در مشارکتهای مدنی اعم از اختیاری و قهری شرکا حداکثر از دو معافیت استفاده خواهند کرد و مبلغ معافیت بهطور مساوی بین آنان تقسیم و باقیمانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود. شرکایی که با هم رابطه زوجیت دارند از لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک شریک تلقی و معافیت مقرر به زوج اعطا میگردد. در صورت فوت احد از شرکا وراث وی به عنوان قائممقام قانونی از معافیت مالیاتی سهم متوفی درمشارکت به شرح فوق استفاده نموده و این معافیت بهطور مساوی بین آنان تقسیم و از درآمد سهم هر کدام کسر خواهد شد.
تبصره 2- در صورتی که هر شخص حقیقی دارای بیش از یک واحد شغلی باشد، مجموع درآمد واحدهای شغلی وی با کسر فقط یک معافیت موضوع این ماده مشمول مالیات به نرخهای مذکور در ماده(131) این قانون میشود.
ماده 192 - در کلیه مواردی که مودی یا نماینده او که به موجب مقررات این قانون از بابت پرداخت مالیات مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی است چنانچه نسبت به تسلیم آن در موعد مقرر اقدام نکند، مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل سیدرصد(30%) مالیات متعلق برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون و ده درصد(10%) مالیات متعلق برای سایر مودیان میباشد.
حکم این ماده درمورد درآمدهای کتمانشده در اظهارنامههای تسلیمی و یا هزینههای غیرواقعی نیز جاری است.
تبصره - سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است تکالیف و وظایف مودیان مالیاتی درمورد نحوه تنظیم و مواعد زمانی تسلیم اظهارنامه مالیاتی را از طریق رسانه ملی، روزنامههای کثیرالانتشار و سایر وسایل ارتباط جمعی به اطلاع عموم برساند.
ماده 274- موارد زیر جرم مالیاتی محسوب میشود و مرتکب یا مرتکبان حسب مورد، به مجازاتهای درجه شش محکوم میگردند:
1- تنظیم دفاتر، اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آن
2- اختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن
3- ممانعت از دسترسی مأموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود یا اشخاص ثالث در اجرای ماده (181) این قانون و امتناع از انجام تکالیف قانونی مبنی بر ارسال اطلاعات مالی موضوع مواد (169) و (169 مکرر) به سازمان امور مالیاتی کشور و وارد کردن زیان به دولت با این اقدام
4- عدم انجام تکالیف قانونی مربوط به مالیاتهای مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با وصول یا کسر مالیات مودیان دیگر و ایصال آن به سازمان امور مالیاتی در مواعد قانونی تعیینشده
5 - تنظیم معاملات و قراردادهای خود به نام دیگران، یا معاملات و قراردادهای مودیان دیگر به نام خود برخلاف واقع
6 - خودداری از انجام تکالیف قانونی درخصوص تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینهای در سه سال متوالی
7- استفاده از کارت بازرگانی اشخاص دیگر به منظور فرار مالیاتی
تبصره 1- اعمال این مجازات نافی اعمال محرومیتهای مندرج در قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب 1390/08/07 مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست.
تبصره 2- اعلام جرائم و اقامه دعوی علیه مرتکبان جرائم مزبور نزد مراجع قضائی از طریق سازمان امور مالیاتی کشور[1] و سایر مراجع قانونی صورت میپذیرد.