شیوه های مختلف رسیدگی به پرونده مالیاتی
برگرفته از کتاب گنجینه مالیات (1)
مؤلف: رضا ناجی مدیر ناجی تکس
سوال:به چند طریق اداره مالیاتی میتواند به پرونده مالیاتی من رسیدگی کند؟
پاسخ :
مطابق آیین نامه اجرایی موضوع ماده 219 قانون مالیاتهای مستقیم، ماموران مالیاتی به چند طریق میتوانند فرایند حسابرسی به پرونده مالیاتی مودیان را انجام دهند:
1. حسابرسی اداری
2. حسابرسی میدانی
حسابرسی اداری:
پس از ابلاغ برگ دعوتنامه ارائه دفاتر و اسناد و مدارک، از شما درخواست میشود در زمان و تاریخ مشخصی به اداره مالیاتی مربوطه مراجعه نمایید. پس از مراجعه در زمان مقرر، صورتمجلسی تنظیم شده و در آن مدارکی که به اداره مالیاتی ارائه نموده اید قید گردیده و به امضای شما و مسئول مربوطه میرسد. در صورتمجلس مذکور میبایست تاریخ مراجعه شما به اداره و نام حسابرسان نیز قید گردد. این صورتمجلس در دو نسخه تهیه و به امضای شما و حسابرس رسیده و یک نسخه تحویل شما میگردد. توجه داشته باشید که فاصله تاریخ ابلاغ دعوتنامه تا اولین روز مراجعه شما نباید کمتر از 7 روز و بیشتر از 15 روز باشد. در صورت درخواست شما و موافقت مسئول حسابرسی مهلت مزبور تا 10 روز از تاریخ تعیین شده قابل افزایش خواهد بود. دقت کنید که اداره مالیاتی نهایتاً ظرف 6 روز کاری از تاریخ صورتمجلس میبایست کلیه دفاتر و اسناد و مدارک دریافتی را به شما تحویل دهد.
حسابرسی میدانی:
این نوع حسابرسی هم مانند حسابرسی اداری میباشد با این تفاوت که پس از ابلاغ دعوتنامه ارائه دفاتر و اسناد و مدارک، حسابرسان مالیاتی در زمان اعلام شده به محل فعالیت شما مراجعه و در آن مکان نسبت به حسابرسی اقدام مینمایند. در این نوع حسابرسی، طول دوره حسابرسی محدودیتی ندارد (در حسابرسی اداری محدودیت 6 روز کاری وجود دارد) ولی مدت آن طی دعوتنامه به شما ابلاغ خواهد شد.
در این بخش، قسمتی از ماده 29 آیین نامه اجرایی موضوع ماده 219 قانون مالیاتهای مستقیم را که موارد حسابرسی اداری و میدانی را تبیین نموده است، ارائه مینمائیم.
آیین نامه اجرایی موضوع ماده 219 قانون مالیاتهای مستقیم
ماده 29- انواع حسابرسی مالیاتی:
الف - اداری: در حسابرسی اداری با ابلاغ برگ دعوت ارائه دفاتر، اسناد و مدارک حسب مورد از مودی دعوت میشود در زمان تعیین شده، با همراه داشتن دفاتر، اسناد و مدارک درخواستی به اداره امور مالیاتی مربوط برای حسابرسی مراجعه نماید. مودی مکلف است در زمان تعیین شده به اداره امور مالیاتی مراجعه نماید، در صورت ارائه دفاتر، اسناد و مدارک توسط مودی، حسابرس میبایست با توجه به دعوتنامه مذکور ضمن تنظیم صورتمجلس نسبت به حسابرسی به دفاتر و اسناد و مدارک ارائه شده در چارچوب قوانین و مقررات و تنظیم گزارش حسابرسی مالیاتی، در سامانه یکپارچه مالیاتی و تکمیل کاربرگهای مربوط اقدام و مراتب را برای تایید به مسئول حوزه کاری حسابرسی ارسال نماید. دفاتر، اسناد و مدارک درخواستی اداره امور مالیاتی پس از حسابرسی حداکثر ظرف شش روز کاری از تاریخ صورت مجلس به مودی مسترد میشود و در صورت عدم کفایت یا عدم ارائه تمام یا بخشی از اسناد و مدارک ارائه شده یا عدم مراجعه مودی به اداره امورمالیاتی مربوط در زمان تعیین شده، در صورتی که امکان تعیین ماخذ یا درآمد مشمول مالیات فراهم نباشد، مسئول حسابرسی باید درخواست خود را مبنی بر تغییر نوع حسابرسی از اداری به میدانی با ذکر دلیل به مسئول حوزه کاری حسابرسی پیشنهاد نماید. در صورت عدم موافقت تغییر نوع حسابرسی توسط مسئول حوزه کاری حسابرسی از اداری به میدانی، مسئول حسابرسی مکلف است با رعایت مقررات نسبت به تهیه گزارش حسابرسی مالیاتی اقدام نماید.
ب- میدانی: در حسابرسی میدانی با ابلاغ برگ دعوت ارائه دفاتر، اسناد و مدارک حسب مورد به مودی اعلام میشود تا در زمان مراجعه حسابرس یا حسابرسان به اقامتگاه قانونی مودی و یا محلی که قبلا به صورت مکتوب به اداره امور مالیاتی اعلام شده است، نسبت به ارائه دفاتر، اسناد و مدارک درخواستی حسب مورد اقدام نماید حسابرس یا حسابرسان میبایست با توجه به دعوتنامه فوق در تاریخ مراجعه، نسبت به تنظیم صورتمجلس، اقدام و ضمن حسابرسی به دفاتر، اسناد و مدارک ارائه شده در چارچوب قوانین و مقررات با تنظیم گزارش حسابرسی مالیاتی، در سامانه ( با توجه به نتایج رسیدگی) اقدام و ضمن تکمیل و الصاق مدارک و کاربرگهای مربوط، مراتب را برای تایید به مسئول حوزه کاری حسابرسی ارسال نماید.
تبصره 1- در حسابرسیهای اداری و میدانی، مسئول حسابرسی مکلف است تاریخ یا تاریخهای مراجعه به اداره یا محل تعیین شده در اجرای مقررات بند ب این ماده حسب مورد برای حسابرسی دفاتر، اسناد و مدارک را به همراه اسامی گروه حسابرسی کتبا به مودی ابلاغ نماید. فاصله تاریخ ابلاغ تا اولین روز مراجعه نباید کمتر از 7 روز و بیشتر از 15 روز باشد. در صورت درخواست مودی و موافقت مسئول حسابرسی مهلت مزبور تا 10 روز از تاریخ تعیین شده قابل افزایش خواهد بود.
تبصره 2- در حسابرسی میدانی، مودی در طول دوره حسابرسی که زمان آن قبلا تعیین و به وی اعلام شده است، ملزم به ارائه دفاتر، اسناد و مدارک درخواستی حسب مورد جهت انجام حسابرسی میباشد.
تبصره 3- صورتمجلس ارائه دفاتر، اسناد و مدارک حسب مورد در اجرای این ماده در دو نسخه تنظیم و پس از امضای حسابرس و مودی و یا عدم امضای مودی، یک نسخه به مودی حسب مقررات تسلیم میشود.
تبصره 4- در صورت ارائه دفاتر، اسناد و مدارک توسط مودی، مسئول حسابرسی میبایست با رعایت قانون و ق.م.ا و سایر قوانین و مقررات مرتبط، نسبت به حسابرسی دفاتر و اسناد و مدارک مودی با توجه به حدود و مسئولیتهای تعیین شده در برنامه حسابرسی اقدام و گزارش حسابرسی و کاربرگهای مربوط را جهت تایید نزد مسئول حوزه کاری حسابرسی ارسال نماید.
تبصره 5- در صورت عدم ارائه دفاتر، اسناد و مدارک حسب مورد توسط مودی، مسئول حسابرسی میبایست با عنایت به اسناد و مدارک و سوابق مالیاتی موجود و با توجه به اطلاعات مکتبسه و حجم فعالیت مودی و قراین و شواهد، ضمن تنظیم گزارش حسابرسی و کاربرگهای مربوط در سامانه (با توجه به نتایج حسابرسی) اقدام و مراتب را برای تایید به مسئول حوزه حسابرسی ارسال نماید.
تبصره 6- مسئول حوزه کاری حسابرسی پس از بررسی و کنترل، گزارش حسابرسی را تایید یا رد مینماید. در صورت تایید گزارش حسابرسی، برگ تشخیص یا مطالبه مالیات با امضای مسئول حوزه کاری حسابرسی صادر میشود. در غیر اینصورت، مسئول حوزه کاری حسابرسی مورد حسابرسی را با ذکر دلایل به مسئول حسابرسی عودت داده تا اصلاحات مورد نیاز انجام پذیرد.
تبصره 7- در صورتی که گزارش تهیه شده توسط مسئول حسابرسی پس از تایید مسئول حوزه کاری حسابرسی منجر به تایید اظهارنامه مالیاتی تسلیمی مودی گردد، اظهارنامه مالیاتی قطعی بوده و برابر مقررات برگ قطعی مالیات صادر میشود.
تبصره 8- در مواردی که در حین رسیدگی و حسابرسی مورد حسابرسی با موارد مشکوک به فرار مالیاتی مواجه شوند، مسئول حوزه کاری حسابرسی میتواند مراتب را به حوزه کاری بازرسی ارجاع نماید. حوزه کاری بازرسی موضوع را در چارچوب مقررات قانونی مربوط بررسی و نتیجه را به مسئول حوزه کاری حسابرسی جهت ادامه فرآیند حسابرسی، عودت مینماید.